Waarom worden vrouwen ouder dan mannen?

22 januari 2018, 08:27 Gezondheid

Dat vrouwen langer leven dan mannen, dat weet iedereen. De meeste diersoorten hebben twee geslachten en meestal leeft het vrouwelijke geslacht om uiteenlopende redenen langer. Maar de mens is het enige zoogdier waarbij dat verschil inherent in onze biologie zit en niet zoals bij de dieren gebonden is aan dieetgewoonten, paringspatronen of omgevingsfactoren.

Volgens het Europese statistiekbureau Eurostat (= 2014, laatste schatting) worden vrouwen gemiddeld 83,9 jaar oud en mannen 78,8 jaar. Een verschil van ruim vijf jaar. Maar waarom dit zo is, daar is de wetenschap het nog altijd niet over eens. De onderzoekers geven wel suggesties op basis van eerdere studies, maar benadrukken dat de bewijzen vaak zwak zijn.

Vrouwen sterven minder snel aan de belangrijkste moderne doodsoorzaken zoals de meeste vormen van kanker en hart- en vaatziekten. Uitzonderingen vormen de ziekte van Alzheimer en dementie. Daar zijn vrouwen dan weer gevoeliger voor. Er bestaan vele theorieën over het verschil in levensduur. Eén ervan is dat vrouwen beter beschermd zijn tegen bepaalde ziekten doordat zij twee dezelfde geslachtschromosomen hebben (“X X”) en de mannen slechts één plus nog een andere versie (“X Y”). Als zich op een X-chromosoom een schadelijke mutatie zou voordoen, hebben vrouwen nog altijd een kopie om op terug te vallen. Mannen hebben dit voordeel niet. Al in de baarmoeder hebben vrouwelijke foetussen en baby’s een streepje voor. Doodgeboren baby’s zijn vaker jongetjes dan meisjes. Verder zijn er studies die wijzen op de beschermende werking van oestrogenen, vrouwelijke hormonen. Die zouden helpen bij de afbraak van slechte cholesterol. Het mannelijke geslachtshormoon testosteron heeft op oudere leeftijd soms een negatieve impact en castratie zou de levensverwachting doen stijgen.

Vrouwen zouden vaker aan depressie lijden dan mannen alhoewel zij opmerkelijk genoeg minder zelfmoord plegen. Alcoholisme vermindert ook de levensverwachting. Eén op vijf mannen is ooit verslaafd geweest tegenover maar één op twaalf vrouwen. De kortere levensspanne van mannen heeft niet alleen een biologische oorzaak (= de chromosomen met daarin de “genen”), maar ook cultuur speelt een belangrijke rol. Machomannen zorgen minder goed voor hun gezondheid dan vrouwen of rustigere mannen. Maar elk voordeel heeft zijn nadeel. Want ondanks het feit dat vrouwen langer leven, hebben ze vaker gezondheidsproblemen en ze zijn meer risicomijdend dan mannen. Zij zouden meer naar de dokter gaan, meer dagen in het ziekenhuis verblijven en ook meer geneesmiddelen tot zich nemen. Dit is de “sterfteziekte”-paradox van mannen: zij sterven vroeger, maar zijn in het leven minder ziek!

Werkstress speelt mannen volgens de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) meer parten dan vrouwen. Carrièrejagers zijn vaker mannen al is dat wel aan het veranderen. Mannen komen ook vaker om bij ongelukken in het verkeer en op het werk. Vrouwen zouden anderzijds meer lijden aan gewrichts- en botproblemen.

Het verschil in levensverwachting is wel aan het krimpen. In 1980 werd een vrouw gemiddeld 76,7 jaar en een man 69,9 jaar, een verschil van bijna zeven jaar. Ten slotte bestaan in de hele westerse wereld nog altijd grote verschillen in levensverwachting in het voordeel van de dames. Dat vind ik niet eerlijk.

dr. apr. Paul Nijs