The CWGC Experience
Globetrotter GustWat hebben de namen “Cabaret Rouge, Dantzig Alley, Rossignol Wood, Wieltje Farm, Motor Car Corner en Oxford Road” gemeen? Het zijn allemaal militaire begraafplaatsen van de Commonwealth War Graves Commission, gelegen in Frankrijk of België.
CWGC werd gesticht in 1917 met als doel een eeuwige herdenking van de Commonwealth oorlogsgesneuvelden, een bestendig onderhoud van de graven en de gedenkstenen en het bijhouden en onderhouden van de archieven. Gestart in de Eerste Wereldoorlog werd dit later uitgebreid naar beide conflicten. Er kwamen fundamentele richtlijnen aangaande grafstenen, die uniform moesten zijn zonder onderscheid. Verschillende architecten werden aangesteld – onder meer de beroemde Edwin Lutyens - en Rudyard Kipling was het brein achter vele aandoenlijke teksten op graven en gedenktekens. Je vindt ze in 153 landen (23.000 plaatsen!) en ze herdenken ongeveer 1.700.000 gesneuvelden. De CWGC heeft 1300 personeelsleden die werken in 49 landen.
De kosten worden verdeeld tussen de zes landen die lid zijn van de CWGC en ook de meeste slachtoffers tellen: Groot-Brittannië, Australië, Canada, Indië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika. Het administratieve hoofdkantoor is gevestigd in Maidenhead, dicht bij Londen.
Tussen Normandië en ruwweg Gent liggen er bijna 1000 begraafplaatsen van de CWGC. Het onderhoud van deze plaatsen is geconcentreerd in Beaurains, dicht bij Arras. Het centrum is verantwoordelijk voor ongeveer 3000 begraafplaatsen en monumenten in Frankrijk en helpt logistiek ook de lokale, kleinere werkplaatsen in Europa. Uniek is ook dat Beaurains de enige plaats is waar de grafzerken worden gemaakt voor alle CWGC-sites ter wereld. Begin 2017 hebben we voor het Periodiekske al een reportage gemaakt met een eenmalige kijk achter de schermen hier in Beaurains.
Om het grote publiek vertrouwd te maken met de werking van de CWGC opende in juni 2019 The CWGC Experience. Tijdens de tour kunnen de bezoekers zien hoe een gespecialiseerd team met behulp van 21ste-eeuwse technologie aan het werk is.
Een introductiefilm over de geschiedenis van de CWGC start het bezoek. Nadien begin je aan een tour achter de schermen met de hulp van een audiogids. De productie-eenheid van de grafstenen is het spectaculairste. Per jaar worden er ongeveer 3000 gemaakt. Ze zijn bestemd voor de hele wereld. Allemaal plaatsen met een verschillend klimaat en verschillende bodem. Daarom heeft men een heel arsenaal aan stenen (dertigtal) al naargelang het land. Je hebt bv. Portland Stone (veel aanwezig in West-Europa), Botticinomarmer uit Italië, Rustenburggraniet of leisteen.
Waarom vervangt men stenen? Degradatie en geen herstel mogelijk zijn de meest voorkomende redenen. Men heeft overblijfselen gevonden op een slagveld, dan gaat men voor een begrafenis op de dichtstbijzijnde CWGC-begraafplaats. Ook door opzoekingen in historische documenten kan men een onbekende soldaat (de zerken met het opschrift “Known unto God”) linken aan een naam en vervangt men de steen. In het begin gebeurde het aanbrengen van de tekst op de stenen manueel, wat een werk van lange adem was. Tegenwoordig verloopt dit computergestuurd en duurt het ongeveer een uur.
De schrijnwerkerij hier in Beaurains werkt uitsluitend voor Frankrijk en ze creëert en repareert deuren, rustbanken en pergola’s. Meestal gebruikt men Franse eik. Als de schrijnwerkers er niet zijn, kan je zien op welke begraafplaats ze bezig zijn. Ook heel ambachtelijk werken de smeden en de metaalbewerkers. Zij zorgen voornamelijk voor de registerdeurtjes en de poortversieringen.
Tuinonderhoud is een zeer intensieve bezigheid voor de CWGC. Heel wat begraafplaatsen zijn geïnspireerd op traditionele Engelse tuinen. Je komt de tuinmannen dan ook geregeld tegen als je een CWGC-begraafplaats bezoekt. Voor Frankrijk heeft men 320 tuinmannen in dienst. Hier in Beaurains doet men het onderhoud van de verschillende tuintoestellen. Bekijk de oude toestellen uit 1920 en ook de verschillende planten die men gebruikt.
De afdeling waar de bekende groen-witte panelen worden gemaakt, doet dit voor de hele wereld. Ongeveer 300 panelen worden er per jaar gemaakt. Je vindt hier een mooi overzicht borden vanaf het Ieperse tot in exotische plaatsen.
In Frankrijk alleen al vindt men per jaar de overblijfselen van 50 soldaten van de Commonwealth (het Gemenebest). In de Experience kom je alles te weten over de manier waarop hiermee wordt omgegaan. Beaurains heeft een mortuarium en hier begint de taak van identificatie. De resten worden door de werknemers zelf opgehaald, samen met alles wat errond in de grond wordt gevonden wat tot mogelijke identificatie kan leiden en dit voor heel West-Europa.
De Experience is zeer leerrijk en vlot te volgen (de audiogids is er in het Frans en het Engels). Na je tour is er nog een ruimte waar je op de database kan, hier is ook het kleine souvenirwinkeltje en er staat een drankautomaat.
The CWGC is gratis te bezoeken van maandag tot vrijdag van 10 tot 16 uur. Er is een wintersluiting van eind november tot begin februari. The CWGC is gelegen aan de Rue Angèle Richard 5-7 in Beaurains. Er is gratis parking (alleen voor bussen moet betaald worden).
Alle info: cwgc.org, cwgcexperience@cwgc.org
Je kan de Experience gemakkelijk combineren met een bezoekje aan Arras (het oude Atrecht), een gezellig stadje waarover we zeker ook nog eens zullen schrijven.
Experiences zijn geen musea, maar belevingscentra en na de Calvados, Chocolat en Cheese Experience was dit weer een toffe beleving.
Alle teksten, gepubliceerd in ‘t Periodiekske, kan je ook lezen op de website allkindsofeverything.be.
