Smetvrees is niet altijd nodig

4 oktober 2018, 07:04 Gezondheid

België is een veelvraat van agressieve zepen, superschoonmaakmiddelen en breedspectrumantibiotica. Deze laatste zijn antibiotica waarmee we verschillende bacteriesoorten tegelijk aanvallen en dus niet alleen de slechte, maar ook de goede bacteriën doden en vooral de slechte de gelegenheid geven om resistentie (= gevaarlijke afweermechanismen) te ontwikkelen. Breedspectrumantibiotica zijn eigenlijk niet vaak nodig, maar we zitten met een mentaliteitsprobleem: patiënten verlaten hun dokter niet graag zonder een voorschrift, of dat denkt de dokter toch, die dan maar iets voorschrijft om de patiënten tevreden te houden.

Een blaasontsteking bijvoorbeeld kan anders dan vaak wordt aangenomen, verdwijnen zonder antibiotica – een kwestie van wachten en veel water drinken. In en op ons lichaam leven miljoenen bacteriën die cruciaal zijn voor ons functioneren. Breedspectrumantibiotica vallen niet alleen ziekteverwekkers aan, maar ook die nuttige bacteriën.
Naar schatting schrijft nog altijd 60 tot 70 procent van de huisartsen antibiotica voor bij een griep. Griep wordt veroorzaakt door een virus. Antibiotica werken niet tegen virussen, ze werken alleen tegen bacteriën. Door bij griep antibiotica te slikken, genees je je griep niet, maar verstoor je wél je darmflora, waardoor je je mogelijk nog slechter gaat voelen.
Weinigen onder ons weten dat ook planten voor hun groei en succes afhankelijk zijn van microben in de bodem rond hun wortels en ook op hun bladeren. Het is wijs om de (moes)tuinbodem te behandelen zoals je je dikke darm hoort te behandelen: zorg voor veel en gevarieerd voedsel (compost, stalmest) en mijd gif (pesticiden).
Het rijk der poetsmaniakken is uit, volgens moderne wetenschappers. Eeuwenlang bestond hygiëne erin dat je zoveel mogelijk “niet-menselijke” levensvormen uit je huis weerde. Die opvatting is achterhaald, nu we weten hoeveel minuscule organismen er onvermijdelijk met ons samenleven en hoe onschadelijk de grote meerderheid daarvan is. Het heeft geen zin de onschadelijke soorten te weren, integendeel, goedaardige bacteriën zoals bijvoorbeeld melkzuurbacteriën, verhinderen dat kwaadaardige snel terrein winnen. Dat geldt zowel in onze huizen als op onze huid.
Was je niet te veel want bij elke zeepbeurt verstoor je de natuurlijke bescherming van je huid – die bescherming zit hem in een vetlaagje met bacteriën. Dagelijks douchen is voor niemand nodig. Voor kinderen volstaat het om één of twee keer per week volledig gewassen te worden. Ook een verwonde huid kun je beter niet veelvuldig ontsmetten, want dat belemmert de genezing (bij vuile wonden of in een ziekenhuisomgeving is ontsmetting wél nodig).
Handen met zeep wassen voor het eten blijft een must om de verspreiding van ziektekiemen tegen te gaan. Ontsmettende zepen of bacteriedodende handgels zijn daarbij niet nodig omdat ze ziekteverwekkende bacteriën resistent kunnen maken.