Servaas Bingé

8 april 2019, 12:02 Gezondheid Helden zijn vrouwen en mannen met een passie. Een passie voor sport, ondernemen, reizen, literatuur, muziek, wetenschap, design, … ‘Mensen zijn Media’ wil Vlamingen inspireren en de mens achter de bekendheid tonen. Daarom komt in deze rubriek elke keer een held aan het woord.
Een slager die oproept om geen vlees meer te eten, een bakker die pleit om nooit meer brood te kopen: je reinste professionele zelfmoord, zou je denken. En toch is dat net wat het boek van de jonge huisdokter en ploegarts van wielerploeg Lotto-Soudal Servaas Bingé ‘Nooit meer naar de dokter’ doet vermoeden.
Servaas, wordt het niet stilaan tijd voor jou om zelf eens een dokter te raadplegen?
Ja, het lijkt misschien alsof ik gek geworden ben, maar daar stel ik tegenover dat een goede coach of een gedreven manager zichzelf graag overbodig maakt. En net zo’n coach of gezondheidsmanager wil ik als huisdokter zijn, vandaar de titel van mijn boek. Dokters zijn vandaag experts in ziekten, maar zouden ook experts in gezondheid moeten worden.
Gaan we te laks om met onze gezondheid?
Ik vind van wel, al mogen we natuurlijk niet iedereen over dezelfde kam scheren. Ik zie echter veel mensen die pas bij mij langskomen wanneer ze de eerste symptomen van een aandoening opmerken, bijvoorbeeld op het moment dat ze een verhoogde ochtendsuiker hebben. Maar niemand staat plots op met pakweg diabetes. Daar gaat een hele geschiedenis, vaak van wel tien tot vijftien jaar, aan vooraf.
We moeten vroeger ingrijpen?
Zeker, door onze levensstijl gaan we door de jaren heen bepaalde lichaamsfuncties overbelasten. Bij suikerziekte gaat het bijvoorbeeld om de alvleesklier en dat orgaan kan het op termijn niet meer bolwerken. Mensen stellen na verloop van tijd een probleem vast, maken dan snel een afspraak, leggen hun probleem op tafel en zeggen: ‘Dokter, los het nu maar gauw op met een pilletje’. Helaas is het dan vaak al te laat. Toch zijn er mogelijkheden om het risico te beperken of zelfs te voorkomen dat je ooit suikerziekte krijgt. Ik geloof heel sterk in een preventieve geneeskunde met een genetische screening.
Leg eens uit?
Met voeding, beweging en een gezonde levensstijl kan je bepaalde genen aan- of uitschakelen. Je hebt dus voor een groot deel zelf in de hand of gezondheidsproblemen uiteindelijk ontstaan. Het is onze te afwachtende houding, gecombineerd met het feit dat onze curatieve of probleemoplossende geneeskunde van zeer hoge kwaliteit is, die ervoor zorgen dat we vaak te laat in actie schieten. Een pilletje is dus niet altijd de beste oplossing, we richten ons beter wat vaker op de oorzaak.
Een genetische screening maakt mensen misschien bang?
Anders dan bijvoorbeeld in de Verenigde Staten is zo’n screening bij ons nog niet ingeburgerd. Mede daardoor schrikt het vele mensen af, maar een genetisch risico is geen eenrichtingsticket naar ‘miserie’, zie het eerder als een landkaart waarmee je zelf je bestemming bepaalt. Het is niet omdat je een risico hebt dat je daarom de ziekte krijgt. We kunnen met onze levensstijl bepaalde genen af- en aanzetten waardoor bepaalde risico’s kunnen beïnvloed worden.
Schuilt er in die DNA-screening ook geen gevaar tot misbruik?
Zeker, die gegevens kunnen in de verkeerde handen terechtkomen: in handen van verzekeraars, werkgevers, misschien zelfs in de handen van maffiosi. Voor we die screening op grote schaal gaan organiseren, moeten we dus eerst het ethische debat voeren en ons heel goed bewust zijn van wat dat allemaal teweeg kan brengen.
Een DNA-screening doet inderdaad een aantal ethische vragen rijzen?
Klopt, want je zal bijvoorbeeld op een bepaald moment aan iemand moeten zeggen dat hij of zij over tien jaar een risico loopt op het krijgen van de ziekte van Alzheimer. Maar zoals ik al zei, is een risico op een aandoening niet hetzelfde als de diagnose van een aandoening. De huisdokter moet na zo’n screening meteen gericht advies kunnen geven om dat risico zoveel mogelijk te verkleinen. Ook daar zal het er dus voor de huisarts op aan komen een coachende rol op te nemen.
Maar die huisarts richt zich vandaag dus nog te vaak op curatieve in plaats van op preventieve zorgen?
Absoluut! Huisartsen werken van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat en moeten daarna nog een enorme stapel papieren verwerken. Er is simpelweg geen tijd om uitgebreid naar het verhaal van de patiënt te luisteren. Toch weten we allemaal al jaren dat we beter voorkomen dan genezen. Het komt er - denk ik - vooral op aan de huisartsengeneeskunde op een andere manier te organiseren, zodat de huisarts meer tijd heeft om aan preventie te werken. We moeten huisartsen met andere woorden beter ondersteunen.
In je boek pleit je ook voor een zogenaamde ‘healthitude’, wat bedoel je daarmee?
‘Healthitude’ is een samentrekking van twee woorden ‘health’, wat gezondheid betekent, en ‘attitude’, wat houding betekent, maar met die houding bedoel ik dan de proactieve houding waarbij we onze gezondheid zelf in handen nemen. Eigenlijk moeten we met z’n allen een healthitude ontwikkelen, een proactieve, gezonde levenshouding waarbij we zelf de verantwoordelijkheid voor onze gezondheid opnemen.
Nemen de wielrenners die je begeleidt al zo’n healthitude aan?
Die mannen zijn inderdaad heel erg gemotiveerd om gezond te blijven en op die manier ook goed te kunnen presteren. Hun gezondheid is meebepalend voor winst of verlies. Maar gaandeweg heb ik gemerkt dat iedereen baat heeft bij preventieve zorgen. We hebben er bijvoorbeeld geen probleem mee om met onze wagen jaarlijks op groot onderhoud te gaan. Die totale check-up kost niet weinig, maar voor ons eigen lichaam doen we dat dan weer niet. Dat begrijp ik niet. Gelukkig zie ik stilaan een kentering, zeker bij jonge mensen. Het wordt stilaan zelfs hip om aan je gezondheid te werken.
Wat raad je concreet aan?
Word de CEO, de baas van je eigen gezondheid! Breng je lichaam en DNA in kaart. Weet hoe je lichaam eraan toe is. Vergeet ook je geest niet: ga na hoe vatbaar je bent voor depressies, stemmingsstoornissen of andere mentale problemen. Denk na over wat je eet en wat je voeding met je doet. In mijn boek staan heel wat handige en concrete tips die je op weg kunnen helpen. Mijn schoonmama zei: “Als ik het boek lees, heb ik het gevoel dat je tegen me praat”, daar ben ik heel tevreden mee.
Er is sinds kort ook een nieuwe vrouw in je leven, zij het een virtuele, ‘Emma’ genaamd?
(lacht) Emma.Health is een chatbox die ik samen met ondernemer Jelle Van De Velde heb gecreëerd. Zoals ik reeds aanhaalde, kunnen sommige eenvoudige diagnoses in de toekomst ook door een computer worden gesteld. Emma.Health gaat nu al zo te werk. Het platform stelt medische vragen, net zoals een dokter dat doet. Op basis van de antwoorden maakt het platform een eerste risicoanalyse voor hart- en vaatziekten, longziekten, diabetes, obesitas, kankers en stress en burn-outgerelateerde aandoeningen.
Maar het blijft niet bij het analyseren van risico’s?
Neen, Emma.Health zal ook aanbevelingen doen via sms, mail en chatbox op het vlak van voeding, levensstijl, beweging of mentale gezondheid. Deze aanbevelingen kan je dan al dan niet samen met een diëtist, personal coach of arts omzetten naar een gezondere levensstijl. Na drie tot zes maanden wordt de risicoanalyse herhaald en zo kan je je voortuitgang mee opvolgen.
Vanwaar komt de naam Emma eigenlijk?
Emma heeft twee betekenissen. Ten eerste is het een vrouwennaam en vrouwen kunnen nu eenmaal goed zorg dragen voor mensen! Het is tegelijk ook een acroniem voor ‘EMpowerment through Medical Autonomy’. Hiermee wordt verwezen naar het feit dat je de sleutel van de medische data in handen van de patiënt legt zodat hij of zij zijn of haar gezondheid ook mee in handen kan nemen.
Tot slot: ook voldoende ontspanning is van belang voor de gezondheid, je zingt in een covergroep en bent een wielerliefhebber, waarnaar gaat je voorkeur uit: zingen of fietsen?
Dat is heel moeilijk. Zingen heb ik heel vaak gedaan, maar dat zit nu even in de diepvriezer omdat ik het schrijven en de promotie van het boek en de lancering van Emma.Health nogal onderschat heb. Fietsen doe ik ook supergraag. Ik kan er echt mijn hoofd mee leegmaken en mijn verstand op nul zetten. Dus als ik nu moet kiezen, kies ik ervoor om een rustige duurrit te rijden met een snuifje muziek in de oren en af en toe eens mee te zingen in een onbewaakt moment!

Foto: © Emy Elleboog
Tekst: TV – Mensen zijn Media
‘Nooit meer naar de dokter’ van Servaas Bingé verscheen bij Borgerhoff en Lamberights en kost 24,99 euro. Wil je kans maken op een gratis boek? Stuur dan snel een mailtje met je gegevens naar joyce@mensenzijnmedia.be. Winnaars worden persoonlijk verwittigd.