Rollekind - Carolien van ‘t Hof
BoekenfoyerMet haar historische roman ‘Rollekind’ bij uitgeverij Vrijdag zal Carolien van ’t Hof ongetwijfeld heel wat harten weten te veroveren.
‘Den veertienden februari 1847 werd gevonden in de rolle aan de Sint-Rochusstraat te Antwerpen een kind van het mannelijk geslacht, schijnende nieuw geboren te zijn, gekleed met een katoenen hemdken, eenen witten katoenen halsdoek met geele vlekskens, een witte katoenen ondermuts, een witte katoenen bovenmuts met rood en bruyne bloemekens, eenen zwarten siamoisen hoofddoek, gebunseld in twee stukken wolle dekken en een linne doek.’
Deze enkele regels sporen je al aan om verder te lezen. Dimpna verliest haar ouders in een brand en komt daarna terecht in een bedenkelijk hoedenatelier in het Antwerpen van 1869 waar ze haar lijf te koop moet stellen. Valentijn komt van het platteland, maar wordt stuurman in de koopvaardij. Ze bouwen een band op, wat in de klassenmaatschappij van toen helemaal niet voor de hand ligt. Valentijn uit de vondelingenschuif van 14 februari, zijn familienaam wordt Hartjes. Het klinkt eerst vreemd en wat gezocht zelfs, maar alles heeft zijn reden in dit boek. Valentijn is van geen kleintje vervaard, hij wordt overmand door twijfels en verleidingen in het leven, en Dimpna komt op een bepaald moment zonder een duit op straat te staan. Ogenschijnlijk kan de mysterieuze Isala van Eyken nog een uitweg bieden, zij zet zich in om vrouwen te beschermen die misbruikt worden.
De openingsscène grijpt je bij de keel, de huisbrand in het herenhuis waar Dimpna vroeger woonde.
‘De kaars had gewoon kunnen uitdoven. De vlam zou kleiner zijn geworden en wegzinken in het koper van de kandelaar. Een onschuldige rookpluim zou in het duister omhoog kringelen. Het was ver na middernacht. Schaduwen van een half verdroogde bos bloemen trilden op de hoge muur. De gouden spiegellijst glinsterde boven de schouw. Alleen was er dat ene bloemblaadje dat in zijn val net te dicht langs de kaarsvlam dwarrelde. Het blaadje gloeide onmiddellijk en belandde krullend op de houten vloer. Even leek het uit te doven, maar toen bedacht het zich. Een vlammetje verkende likkend de vloerplanken.’
‘Ik was altijd al dol op geschiedenis’, vertelt van ’t Hof aan haar uitgever, ‘ik ben een onverzadigbare sfeerzoeker die de geur van oude kelders en oude stenen wil opsnuiven. Daarnaast wil ik begrijpen hoe mensen reageerden op omstandigheden die wij ons nu nauwelijks kunnen voorstellen. Rollekind speelt zich af in Antwerpen tussen 1847 en 1869. Vondelingenschuif en vrouwenemancipatie staan centraal, maar ook prostitutie en besmettelijke ziekten zoals syfilis en cholera spelen een hoofdrol, en de angst om het niet te redden in de klassenmaatschappij van 150 jaar geleden. Dit verhaal is begonnen met een kaars in een kandelaar die in brand vloog in ons negentiende-eeuwse herenhuis in Antwerpen. Voor mij stond deze kaars symbool voor kleine gebeurtenissen met grote gevolgen, voor onafwendbaarheid voor de fictieve personages uit de roman. Vijf heel verschillende mensen die elk op hun eigen manier uit ellende proberen te ontsnappen. Ik woon nu vijf jaar in Antwerpen, daarvoor in Zwitserland, Duitsland en Nederland. Ik ben graag buitenlander, buitenstaander, dat geeft een prettige objectiviteit ten opzichte van je omgeving. In Antwerpen is de geschiedenis zo aanwezig. Je ziet de negentiende-eeuwse glamour schril afsteken tegen de kwetsbaarheid van de mensen. Hier zag ik mijn personages rondlopen.’
Het leven in een vroegere epoque beschrijven vergt een degelijke studie, je voelt dat de auteur weet waarover ze schrijft. Antwerpen als metropool, als havenstad, Antwerpen in zijn miserie. Haar stijl is zorgvuldig, haar zinnen zijn kort, net als de hoofdstukken met titel en vermelding van de datering, wat je sowieso nieuwsgierig maakt. C. van ’t Hof weet de spanning goed op te bouwen, en de inhoud van elk hoofdstuk blijft hangen. Poëtische beelden worden gedragen door doorleefde personages die gegeseld lijken als slachtoffers van hun tijdgeest en die stuurloos worden aan wal. De auteur haalt pakkend de verschillen en geschillen tussen diverse milieus naar boven en de aangrijpende manier waarmee ze het harde leven van toen omschrijft, is een van de troeven van dit boek.
Liefde en mistroostige ellende, trauma’s en de zoektocht naar verbondenheid: ‘Rollekind’ is een roman over vroeger, waarin actuele thema’s moeiteloos verweven worden. Carolien van ‘t Hof boeit de lezer met grote gevoelens die van alle tijden zijn. Als dit haar debuut is, mogen we nog veel moois van haar verwachten.
Rollekind - Carolien van ‘t Hof
270 bladzijden - Uitgegeven bij Vrijdag - ISBN: 9789464340969