Op bezoek bij de Strooplekker
BelevenBorgloon, een gezellig stadje in het glooiende Haspengouw, was ooit een versterkte stad vanwaar de graven van Loon regeerden over hun graafschap. Kunst, erfgoed en landschap zijn de drie basisingrediënten. En dat het kan zonder fiets wil ik hier bewijzen in meer dan een dagje uit.
Verken eerst de stad zelf met de ‘Spijkerwandeling’, ook genoemd ‘In de voetsporen van de graven van Loon’ (ongeveer 5 km). Ze voert je naar de mooiste plekjes van het gravenstadje. Een zeer grondige brochure met bijkomende achtergrondinformatie is verkrijgbaar bij de toeristische dienst (3 euro). Je volgt gewoon de klinknagels op de stoep. De route start bij het stadhuis. Op het binnenpleintje van het Kanunnikenhuis staat het standbeeld van de ‘Strooplekker’, de bijnaam voor de Lonenaren en symbool van een rijk Loons verleden door zijn vorm: een appelhoofd, een perenlichaam en een strooppot als hoed.
De oudste stoel van België
Ga zeker de Sint-Odulphuskerk binnen, een ingrijpende restauratie laat je nog meer genieten van het rijkelijke, kerkelijke patrimonium met onder meer een reliekschrijn van Sint-Odilia en de stoel van Sint-Lutgardis. Die stoel is waarschijnlijk het oudste zitmeubel van België, afkomstig uit een benedictessenabdij en een voorwerp van verering om een voorspoedige zwangerschap af te smeken. Bij de kerk bevindt zich de Burchtheuvel, zo’n 118 m boven de zeespiegel en met een prachtig uitzicht op Zuid-Haspengouw.
Het stationsplein
De wandeling voert je verder naar het Stationsplein. Sinds de aanleg van de spoorlijn Sint-Truiden – Borgloon – Tongeren (1879) kende de stationsbuurt een grote economische bloei, want dankzij de spoorlijn konden de fruit– en fruitverwerkingsbedrijven hun producten vlugger en goedkoper verkopen. Niet minder dan vier groothandelaars in fruit en drie stroopfabrieken waren hier in de buurt gevestigd. De spoorlijn werd in 1957 afgeschaft en is nu deels recreatief fiets– en wandelpad.
Bakermat van de stroop
Borgloon was de bakermat van de stroop. Wil je alles over de stroopgeschiedenis te weten komen? Dan ben je hier op het Stationsplein in het fruitbelevingscentrum in de Stroopfabriek op het juiste adres. De oudste stoomstroopfabriek van Borgloon is een van de laatste restanten van de industriële verwerking van fruit tot stroop. Het verhaal van de fabriek begint in 1879, wanneer de familie Wynants de stroopfabriek opricht. In die jaren evolueert het stroopstoken immers van een huisnijverheid naar een industriële activiteit. In de eerste helft van de 20ste eeuw groeit Borgloon dan ook uit tot het middelpunt van de stroopfabricatie.
Winnaar Monumentenstrijd
Vanaf de jaren ’60 krijgt men het moeilijker en moeilijker. De opkomst van onder meer ontbijtgranen en choco geeft de doodsteek. In 2005 koopt de stad de gebouwen op om verder verval te voorkomen en in 2007 wordt de Loonse stroopfabriek de trotse winnaar van het Canvasprogramma ‘Monumentenstrijd’. Na een intense periode van ingrijpende werken en restauratie openden in 2019 de gerestaureerde stroopfabriek en het fruitbelevingscentrum.
Het fruitbelevingscentrum
Maak kennis met de oude persen en kookketels en bewonder de demonstratie stroopstoken. In het belevingscentrum leer je alles over het Haspengouwse fruit. Veilinghuis BelOrta, dat een site in Borgloon heeft, zorgt hier mee voor de invulling. Doe mee aan een virtuele veiling, maak je eigen strooppotjesetiket, snoei interactief een fruitboom of teken een nieuwe appelsoort uit. Aan de hand van leerrijke belevingsmodules volg je in je eigen tempo de weg die een stuk lekker Loons fruit aflegt. Er is ook een zeer geschikt parcours voor kinderen.
Stroopwafels en ander lekkers
De ter plaatse gemaakte stroop en stroopwafels vind je in het aanpalende winkeltje. In betere tijden kan je ook opnieuw genieten in bistro ‘De Smaakfabriek’, op de benedenverdieping van het museum. Handig meegenomen is dat de stroopfabriek het nieuwe toeristische onthaal van Borgloon herbergt en het Stationsplein is een ideale parkeerplaats als je naar de stad of het museum wil, of als je een natuurwandeling wil maken.
BelOrta
Tonnen fruit vinden de weg naar BelOrta Borgloon. Met ongeveer 150 werknemers is het een van de voornaamste werkgevers in Zuid-Haspengouw. De veiling heeft een reputatie opgebouwd als belangrijkste coöperatieve verkooporganisatie voor fruit dat komt van een 1000-tal kwalitatief hoogstaande beroepstelers in de regio. BelOrta Borgloon is marktleider in de verkoop van aardbeien en een breed assortiment zomerfruit (frambozen, kersen en bessen). Gedurende de wintermaanden verhandelen ze ongeveer 120.000 ton appels en peren. Het kwaliteitslabel staat garant voor kwaliteitsfruit dankzij strenge normen: de draaischijf van de fruithandel in België. In 2022 zijn er weer mogelijkheden tot bezoek met gids in de vestiging van BelOrta, zowel voor individuele bezoekers als voor groepen. Het is nog wel een beetje onder voorbehoud wegens de onzekere toestand, maar normaal zou men beginnen in april 2022. Alle verplichte inschrijvingen gaan via de toeristische dienst.
Landschapswandelingen, panoramische vergezichten en kunst
Landschapswandelingen zijn er in overvloed. In het spoor van het fruit, via heuvels en boomgaarden, Grootloon … De toeristische dienst helpt je met plezier aan handige brochures voor je wandelingen. Enkele vertrekken zelfs in het centrum van Borgloon. Alle wandelingen zijn zeer goed aangegeven en de meeste zijn circulair. Wij deden de wandeling rond de abdij Mariënlof die je gemakkelijk bereikt via een instaproute naast de parking Stationsplein, door de vallei van de Kleine Herk, door weidelandschappen en hoogstamboomgaarden. Doe je tegoed aan de panoramische uitzichten over de abdij en een der zeven spraakmakende kunstwerken van PIT (kunst in de open ruimte van Borgloon). Aeneas Wilder (UK) bouwde een ronde constructie met een prachtig uitzicht van 360°, afgewerkt met verticale houten latjes die de naam ‘Untitled #158’ draagt. Het bekendste PIT-kunstwerk is ‘Reading Between the Lines’, de doorkijkkerk van een Belgisch architectenduo dat twee jaar geleden beroemd werd tijdens ‘Vive la Vie’ toen Karl Vannieuwkerke en soprane Astrid Stockman er neerstreken. De Britse krant ‘The Guardian’ riep deze omgeving trouwens uit tot een van de mooiste plekjes van België, alleen te voet of met de fiets te bereiken. Het architectenduo staat ook in voor een moderne constructie in de Sint-Odulphuskerk, genaamd HALO.
de tekst gaat verder onder de foto
Loonse wijnen
Van wandelen krijg je dorst. Waarom niet eens Loonse wijnen proeven? Er is niets wat de waarde van de bodem meer tot zijn recht doet komen dan een glas goede wijn. De vruchtbare Haspengouwse hellingen zijn ideaal voor de betere wijnen van het Noorden. Tussen de 12de en 15de eeuw was er al sprake van wijnbouw in Borgloon. Nu telt de streek een achttal erkende wijndomeinen. We lieten ons oog vallen op domein ‘Clos les Ramiers’. Dat werd opgestart in 2012 en ligt in het pittoreske dorpje Gotem, tussen de peren- en kersenbomen. Fruitteelster Carole Vandionant beschikt vandaag over een oppervlakte van 3 hectare en heeft een tiental verschillende cépages (druivenrassen). De witte Chardonnay en de beide rosésoorten (Spinelle en Saphir) konden ons zeer bekoren. Op aanvraag worden er rondleidingen met degustatie aangeboden.
Borgloon, net geen uurtje van Antwerpen verwijderd, is zeker de moeite waard. Een parel met PIT …
