Oorlogsgeschiedenis in en rond Krakau
Reis rond de wereldPolen … onbekend en onbemind door velen, maar zeker de moeite waard om te ontdekken: prachtige natuur en boeiende, historische steden. Deze keer belicht ik graag Krakau en omgeving, bekend om de oorlogsgeschiedenis.
Hoewel ik aanvankelijk twijfelde om over Polen te schrijven, omdat het de mensenrechten schendt door o.a. de LGBTQIA+-rechten niet te respecteren. Maar misschien moet ik dit nét wel onder de aandacht brengen. Want niet alleen Joden werden vervolgd en gruwelijk om het leven gebracht, ook homoseksuelen wachtte hetzelfde lot. Laten we leren uit de geschiedenis, opdat dit nooit meer gebeurt!
Krakau (Kraków) is zonder twijfel de mooiste (Unesco)stad in Polen en een van de weinige Poolse steden die nog authentiek en ongeschonden uit WO II bewaard is gebleven. Het Wawel-kasteel torent majestueus boven de rivier Wisla uit. Tot het begin van de 17de eeuw was dit 300 jaar lang de verblijfplaats van de Poolse koningen. Het paleis met de koninklijke vertrekken, met een ongelooflijk rijke collectie Vlaamse tapijten, de kathedraal en de graven getuigen hier nog van. Later kwam de stad in handen van de Habsburgers. Middeleeuwse poorten en stadswallen omvatten een veelvoud aan kerken en burgerlijke gebouwen, zoals het stadhuis en de gotische markthal Sukiennice. De oude stad is bijna volledig wandelgebied. Vanaf de Grote Markt, het grootste middeleeuwse stadsplein in de wereld, kan je de markthal, de gotische Mariakerk en de drukte op het plein bekijken. In de vroegere Joodse wijk Kazimierz keert na jaren de oude sfeer terug in de vele restaurantjes waarin Jiddische muziek weerklinkt. Aan de overkant van de rivier Wisla kan je de metaalfabriek van Schindler nog zien. Sommige fragmenten van de film Schindler’s List zijn ook in deze wijk opgenomen.
Interessante uitstappen buiten de stad voeren naar het beruchte concentratiekamp Auschwitz-Birkenau en naar de ondergrondse zoutmijn Wieliczka.
Een bezoek aan Krakau is niet compleet zonder de twee heel verschillende stukken werelderfgoed die in de buurt liggen: Birkenau en Auschwitz. Op 65 km van Krakau, de gruwelijkste vernietigingskampen van de nazi’s, waar miljoenen Joden werden omgebracht in de gaskamers. Ze getuigen van de zwartste bladzijde in de geschiedenis van de 20ste eeuw. Je wordt er geconfronteerd met de cynische efficiëntie en de gigantische gruwel waarmee de nazibeulen hun Endlösung tot uitvoer brachten. Bezoek ook de Plaszów- werkkampen, in 1942 door de nazi’s ingericht als werkkamp. De locatie was niet toevallig gekozen: op dat moment lag er een Joodse begraafplaats.
De ondergrondse zoutmijn Wieliczka is een van de oudste zoutmijnen ter wereld. Het winnen van zout werd hier voor het eerst vermeld in 1044. De gangen van de mijn zijn in totaal 300 kilometer lang en hebben een diepte van 327 meter. De zoutmijn kwam voor op de allereerste Werelderfgoedlijst ooit in 1978. Tussen 1989 en 1998 stond ze ook op de lijst van bedreigd erfgoed, omdat de zoutsculpturen werden aangetast door vocht. Een groot conservatieprogramma heeft dit tij weten te keren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de zoutmijn door de Duitsers gebruikt als opslagplaats. In 1992 is de productie van zout stilgelegd, na een grote overstroming.
