Afbeelding
Heldere planeten in mei

Heldere planeten in mei

Beleven

Mercurius is alleen nog in het begin van de maand zichtbaar in de avondschemering, laag boven de westnoordwestelijke horizon. Venus komt ongeveer een uur voor de zon op, maar de planeet blijft vrij laag boven de oostelijke horizon. Mars komt ongeveer anderhalf uur voor de zon op in het oosten, maar is niet gemakkelijk te zien. Ook Jupiter is nu een ochtendverschijnsel. In het begin van de maand staat hij dicht bij Venus, op het einde van de maand vinden we hem bij Mars. Saturnus komt in het begin van de maand rond 4 uur op, tegen het einde van de maand al kort na middernacht.

De maan als wegwijzer

Op maandag 2 mei om 22.00 uur staat de zeer smalle maansikkel laag boven de westelijke horizon. Drie graden ten westen ervan (zesmaal de schijnbare maandiameter naar rechts) staat Mercurius. Nog eens twee graden verder staan de Plejaden. Misschien zijn die beter te zien met een verrekijker.

Vrijdagavond 6 mei om middernacht staat de maan vlakbij Castor en Pollux, de twee helderste sterren van de Tweelingen (Gemini).

Maandagavond 9 mei staat de maan in de Leeuw (Leo) dicht bij Regulus, de helderste ster van dit sterrenbeeld.

Vrijdag 13 mei rond 23.oo uur zien we de maan 4 graden boven Spica, helderste ster van de Maagd (Virgo).

Maandagochtend 16 mei is er een totale maansverduistering. Vanaf ons land is ze maar gedeeltelijk te zien in ongunstige omstandigheden, want de maan gaat al onder vlak na het begin van de totale fase. De zon is dan al opgekomen, zodat de verdonkerde maan moeilijk zal te zien zijn.

Tijden voor Antwerpen

  • Begin van de gedeeltelijke fase: 4.27 uur
  • Begin van de totaliteit: 5.29 uur
  • Maan gaat onder: 5.53 uur

Maandagnacht 16 mei rond middernacht staat de maan laag in het zuidzuidoosten, 4 graden onder de maan zien we de oranjerode ster Antares, helderste ster van de Schorpioen (Scorpius).

Omdat Mercurius van alle planeten het dichtste bij de zon staat, draait ze er ook het snelste omheen. Voor een volledige omwenteling rond de zon heeft ze maar een drietal maanden nodig. Zaterdag 21 mei om 21.00 uur schuift Mercurius tussen de aarde en de zon door. We zeggen dan dat de planeet in benedenconjunctie staat. Vanaf de aarde is ze dan tegen de felle gloed van de zon onzichtbaar. Over iets meer dan anderhalve maand staat Mercurius alweer ‘achter’ de zon. We spreken dan over een bovenconjunctie.

Woensdagochtend 25 mei om 4.45 uur is er een mooie samenstand van de maan, Jupiter en Mars, laag boven de oostelijke horizon. De heldere Venus staat wat verder naar het oosten, Saturnus naar het zuiden.

Donderdagochtend 26 mei om 4.45 uur is de maan opgeschoven tot halfweg tussen Jupiter en Venus.

Vrijdagochtend 27 mei om 4.45 uur staat de smalle maansikkel één graad onder Venus. Het is een moeilijke waarneming, want de maan staat dan maar 2,5 graden boven de horizon en het is al vrij licht.

Zondag 29 mei om 13.00 uur komen Jupiter en Mars met elkaar in conjunctie. Bekijk dit rond 4.15 uur laag boven de oostelijke horizon.

Enkele sterrenbeelden in de kijker

Sextant

Deze maand schuift de heldere ster Regulus van de Leeuw rond 22.30 uur doorheen het zuidwesten. Net ten zuiden hiervan (lager bij de horizon dus) bevindt zich een onopvallend sterrenbeeld dat Sextant wordt genoemd (Lat. Sextans). Tegenwoordig is het kinderspel om met een gps (global positioning system) uw positie te kennen, maar vroeger was een sextant onmisbaar als meetinstrument voor de plaatsbepaling. In de scheepvaart kon men hiermee de geografische breedte waarop men zich bevond, achterhalen. Toen de Europese ontdekkingsreizigers voor het eerst de zuidelijke sterrenhemel bewonderden, zochten ze voor de namen van de nieuwe constellaties hun inspiratie vaak in termen uit de scheepvaart.

Hercules

Met het blote oog kunnen we in de loop van het jaar enkele duizenden sterren zien. Toch bevat onze Melkweg niet minder dan 10 miljard sterren. Een groot aantal daarvan zit dicht op mekaar gepakt in zogenaamde bolvormige sterrenhopen. Eén zo’n bolhoop bevindt zich in het sterrenbeeld Hercules. Dit sterrenbeeld vinden we rond 23.00 uur in het oosten, op ongeveer een derde van de afstand tussen de heldere Wega (rechtsboven in de zomerdriehoek) en de oranjerode ster Arcturus in het zuidoosten. In de rechterzijde van het Herculestrapezium kunnen we vanaf een donkere plaats deze bolhoop zien als een wazig pluisje aan de hemel. Het is Messier 13, een gigantische verzameling van zowat 100.000 sterren op een afstand van 25.000 lichtjaar.

Kijk omhoog komt tot stand in samenwerking met Volkssterrenwacht Urania in Hove. Iedere zondag is er een kijkmiddag die start om 14.15 uur met een kinderplanetariumvoorstelling + kinder full-dome film (vanaf 5 jaar) met kijkmoment. Op vrijdag is er een kijkavond die start om 19.45 uur met een kinderplanetariumvoorstelling + kinder full-dome film met kijkmoment. Uraniatickets kosten 10 euro p.p. en kan je online aankopen. Meer informatie vind je op www.urania.be.

Photographer: Space Telescope Science Institute Office of Public Outreach
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding