Inspirerend Scandinavië – Deze winter wordt ‘lagom’ en ‘hyggelig’!

1 december 2020, 10:15 Coverstory

Wat Scandinavisch is, is tegenwoordig ook hip in onze contreien. De subtiele, ingetogen stijl van de Scandinaviërs biedt dan ook heel wat voordelen die in onze dynamische, veeleisende levens van harte welkom zijn. In 2020 is die ingetogenheid zelfs ‘van de moet’, nu we onze sociale contacten moeten beperken. De normaal zo drukke en overvloedige eindejaarsperiode vullen we gedwongen in in beperkte kring, zonder wintermarkten, vuurwerk, nieuwjaarsfuiven en grote feesttafels. Zonder alle impulsen en verwachtingen die elk jaar met de feestdagen gepaard gaan. Deze bijzondere winter is dus de ideale opportuniteit om je te laten inspireren door het Zweedse concept ‘lagom’ en het Deense ‘hygge’. Die zijn een leidraad voor tevredenheid en sfeer, voor genieten van de kleine dingen des levens. Een oproep om al wat overbodig is achterwege te laten en je geluk te zoeken in eenvoud, in de natuur en in de geborgenheid van je eigen huis, op zoek naar het ultieme doel: lief zijn voor jezelf.

Lagom

De Zweden zien ‘lagom’ als de sleutel tot een deugddoend leven. Het is een woord dat uniek is aan het Zweeds (al bestaat het ook in het Noors, maar daar heeft het een wat andere betekenis) en dus niet zo eenvoudig te vertalen is. Het wordt weleens omgezet naar het Nederlandse ‘gemiddeld’, ‘bescheiden’ of ‘voldoende’, maar de daarbij horende connotatie van schaarste hoort net niet bij wat ‘lagom’ is. Wat ‘lagom’ is, is passend – het doet deugd precies door die bescheidenheid. We kunnen het dus in feite interpreteren als ‘in balans’, ‘net goed’, ‘juist’.

Het woord is afgeleid van het oude Zweedse woord ‘lag’, dat ‘wet’ betekent, maar niet in de juridische zin van het woord, wel van ‘wetmatigheid’, ‘gewoonte’, ‘gezond verstand’. Lagom is dus net die hoeveelheid die nodig is om iets goed en bevredigend te maken – niet meer en niet minder. Het vormt de basis van de Zweedse psyche – een zoektocht naar gelijkheid en consensus waarin extremen en overdaad geweerd worden.

(lees verder onder de foto)

Gelijkmatigheid doet deugd. Zweden weten dat je niet altijd ‘nog’ of ‘meer’ nodig hebt om tevreden te zijn – integendeel. Dat idee trekken ze door in alle aspecten van hun leven. Kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit. Hun interieurs zijn dan ook meestal sober, maar aangenaam en uitnodigend, met wit en lichte aardekleuren en warme, natuurlijke structuren zoals hout, riet en wol. Ook voor hun garderobe verkiezen ze duurzame en kwaliteitsvolle materialen – beter een paar degelijke stukken die lang meegaan dan een reeks voordeligere kleren die algauw in de vuilnisbak belanden. Hergebruiken en upcyclen vinden ze verstandig. Op het menu staan gezonde en eenvoudige, maar smakelijke gerechten. Voor hun ontbijt, bijvoorbeeld, passen ze het ‘stapelprincipe’ toe, waarbij ze koolhydraten ‘stapelen’ met eiwitrijke voeding en fruit en/of groenten. Zo ligt de focus op een snelle hap boordevol essentiële ingrediënten voor een productieve dag.

Maar lagom betreft ook de minder materiële aspecten van het leven. Zweden gaan creatief op zoek naar oplossingen voor uitdagingen in hun relaties met anderen, bijvoorbeeld. Heb je even niets te zeggen tegen je gezelschap, dan zwijg je gewoon. Dat kan je ervaren als een moment van ontspanning, eerder dan als een ongemakkelijke stilte. Bedoel je ‘nee’? Wees dan eerlijk en zeg gewoon ‘nee’. In Zweden betekent dat ook alleen maar ‘nee’ en bijvoorbeeld niet ‘ik vind je niet leuk’.

Een goeie balans tussen werk en privéleven is ook cruciaal. Pauzes zijn belangrijk, zelfs (of net zeker) voor wie het gevoel heeft daarvoor even geen tijd te hebben. Anderzijds betekent lagom leven zeker geen streven naar perfectie en als je dag anders uitdraait dan je gepland had, dan vormt ook dat weer geen probleem. To-dolijstje niet afgewerkt vandaag? Geen punt! Dat is het mooie van lagom. Lagom legt je trouwens ook helemaal niet op wat nu net ‘juist’ is. Het is dus belangrijk om zelf goed na te denken over waar je echte behoeften nu precies liggen. Gedaan met halfslachtige oplossingen, vanaf nu kies je voor wat echt belangrijk is voor jou. Heb jij net wel nood aan dat stukje chocola elke dag? Fantastisch! Ontzeg je dat dan zeker niet en geniet er dubbel en dik van!

Hygge

Kruip jij ’s winters ook graag onder een deken met een warm drankje, dan ken je hygge al, of je het nu al wist of niet. ‘Hygge’ is het Deense concept van een gezellige sfeer, knusheid, comfort dat gepaard gaat met gevoelens van welzijn, tevredenheid en geluk. Het bijbehorende bijvoeglijk naamwoord is ‘hyggelig’. In Denemarken maakt hygge de laatste decennia deel uit van de culturele identiteit. Het gaat om het creëren van gezelligheid die op haar beurt leidt tot welbehagen en geborgenheid. Binnen de warmte en gezelligheid opzoeken, is een must voor de Denen die geplaagd worden door koude, donkere winters. Misschien is het wel dankzij hygge dat de Denen de gelukkigste mensen ter wereld zijn? Ondertussen waaide het idee trouwens ook al over naar meer zuidelijke landen. In het Verenigd Koninkrijk, bijvoorbeeld, was ‘hygge’ in 2016 een modewoord, het verloor het net van het onvermijdelijke ‘brexit’ als woord van het jaar.

(lees verder onder de foto)

Hygge, dat is genieten van het leven met eenvoudige dingen. Een gezellige woonst, samenzijn met vrienden en familie, film kijken onder een deken, een boek lezen bij het haardvuur, wandelen in de mooie natuur en vast en zeker ook lekker eten en drinken. Kaarslicht, nog zo’n topper … De Denen verbranden per jaar gemiddeld zo’n 6 kilo kaarsen per persoon! Toch oppert Meik Wiking, oprichter van het Deense Happiness Research Institute en auteur van Hygge, de Deense kunst van het leven, dat het ook gaat om iets fundamentelers: een gevoel van tevredenheid, samenhorigheid, een gemeenschapsgevoel. Die onderliggende ideeën en hun materiële manifestaties versterken elkaar. Een idee waarvan we met z’n allen iets kunnen opsteken.

Less is more

Het zal je niet ontgaan zijn dat zowel lagom als hygge verbonden zijn met bewust leven en duurzaamheid. De ‘less is more’-filosofie van de Zweden vormt een welkom tegengewicht voor de overconsumptie die onze maatschappij nog steeds kenmerkt. Streven naar de beste versie van jezelf hoeft niet gelijk te staan aan indruk maken op de buitenwereld, weten zij. Zweden zijn dan ook meestal sociaal bewust – hun eigen verwezenlijkingen vinden ze vaak ondergeschikt aan ‘het grotere geheel’. Gelijkmatigheid kan onze ziel meer deugd doen dan overdaad en een drukke agenda. Lagom leven is stilstaan bij wat je nodig hebt en wat niet en bij de herkomst van die zaken die je wél in huis haalt. Veel Zweden vinden lokaal kopen belangrijk en ook moestuintjes zijn er populair, want ze voorzien graag in hun eigen ingrediënten. Dat geeft een gevoel van zelfredzaamheid en zo ook van tevredenheid.

Hygge gaat dan wel over genieten van het leven, maar niet door exuberantie of overvloed, wel met eenvoudige dingen. Champagne en kreeft? Da’s niet hygge. Bewust leven, afwezigheid van ballast en realistische verwachtingen, is dat niet waar de sleutel tot een gerust gemoed schuilt?

(lees verder onder de foto)

Ook Meik Wiking ontwaart daar stilaan een evolutie: “Ik denk dat mensen zich stilaan realiseren dat we rijkdom en welzijn van elkaar losgekoppeld hebben, maar dat we er ook nog niet in geslaagd zijn om rijkdom om te zetten in welzijn. Het land waaruit ik de meeste bezoekers krijg, is Zuid-Korea, omdat zij een enorme groei en een enorme stijging in welvaart hebben doorgemaakt, maar ze toch nog worstelen om dat te vertalen in echte levenskwaliteit. Individuele mensen, maar ook landen beginnen te beseffen dat datgene wat iedereen heeft nagestreefd niet noodzakelijk meer tevredenheid heeft teweeggebracht.”

Julehygge

Zowel lagom als hygge zijn concepten die het hele jaar door relevant zijn. Picknicken in het park, straatfestivals, een boek lezen in je tuin of op je terras – allemaal hyggelig en lagom. Vooral hygge bereikt echter zijn onmiskenbare, jaarlijkse hoogtepunt met julehygge, oftewel de kerstgezelligheid. Ook al lopen de Deense kerken eind december meer vol dan de Belgische, heeft dat toch meer te maken met het symbolische aspect van kerst dan met de geboorte van Christus. Wat de Denen vooral aanspreekt, is de sfeer, lichtjes in de duisternis, een kop dampende chocolademelk of glühwein, het troostende gevoel van een knisperend haardvuur, van warme sokken, dikke truien en te grote sjaals. Moet het meer zijn dan dat? De komende weken zal er minder van ons allen verwacht worden dan we andere jaren in hetzelfde seizoen gewend zijn. Grijp de kans die deze unieke feestdagen van 2020-2021 je bieden om er iets hyggelig en lagom van te maken en ontdek de hemel op aarde die eenvoud kan zijn!

Wil je meer weten, dan kan je Lagom, de Zweedse kunst van een leven in balans van Linnea Dunne en Hygge, de Deense kunst van het leven van Meik Wiking lezen.