(H)erken hyperventilatie
Leven en welzijnIn één van de vorige afleveringen van Leven en welzijn hadden we het al over ‘hartcoherentie’ en het belang van een diepe ademhaling.
Sinds vorig jaar leven we in een andere leefwereld dan we gewoon zijn. Omgaan met veranderingen is niet voor iedereen even gemakkelijk. Meerdere factoren spelen mee: je sociale omgeving, je werk of je hobby’s, je financiële toestand, ... allemaal belangrijke zaken die mee bepalen hoe je je als mens voelt en gedraagt.
Hyperventilatie: wat?
Op een bepaald moment komt alles samen, het wordt je allemaal te veel, je bent even het noorden kwijt. Dat zorgt voor een dosis stress, die je manier van ademen beïnvloedt. Je gaat ‘hoger’ ademen, vanaf je borst. Dit is de normale lichamelijke reactie op stress of gevaar. Hyperventilatie betekent eigenlijk dat je ademhaalt in een gewone toestand van rust net alsof je in gevaar bent. Hierdoor zet je lichaam een beschermingsmechanisme in gang dat dikwijls resulteert in lichamelijke en/of psychische klachten.
Acuut of chronisch?
Hyperventilatie komt voor in twee vormen: acuut en chronisch. De acute vorm kan leiden tot een paniekaanval. Je kent waarschijnlijk de ‘remedie’ wel: laat die persoon ademen in een zakje en het komt wel goed. Zo eenvoudig is het niet. Mensen die zo’n aanval ervaren, staan soms doodsangsten uit omdat ze letterlijk naar adem happen en naar hun borst grijpen. In deze toestand denken mensen vaak, onterecht, dat ze een hartinfarct krijgen. De ambulance brengt hen naar de spoedafdeling waar ze, na geruststelling dat alles oké is, naar een normale rusttoestand weerkeren. Zo’n aanval duurt over het algemeen maar 10 à 20 minuten en brengt geen schade aan je lichaam, integendeel, hij beschermt je!
De andere vorm, de chronische vorm komt veel meer voor, ongeveer in 90% van de gevallen, maar deze is veel minder zichtbaar en minder bekend. Dit houdt in dat je ademhaling gedurende een langere tijd iets versnelt. Dat gebeurt subtiel, het valt niet altijd op. De meeste hyperventilanten zijn zich hiervan niet eens bewust. Door de versnelde ademhaling ontstaat er een onbalans in het zuurstof (0²)- en koolzuur (CO²)-gehalte in ons bloed dat aanleiding geeft tot diverse klachten zoals ijlheid in het hoofd of duizeligheid, vermoeidheid, hoofdpijn, maag- en darmklachten, wazig zicht, hartkloppingen, een krop in de keel of depressieve gevoelens. Omdat deze klachten ook andere oorzaken kunnen hebben, blijkt het niet evident om de diagnose van hyperventilatie te stellen, want als mensen die dit ervaren naar de dokter gaan, zal die lichamelijk niets vinden dat echt een probleem stelt. Daardoor duurt het soms jaren, vooraleer een juiste diagnose wordt gesteld. Nochtans geldt ook hier het spreekwoord ‘beter voorkomen dan genezen’. Hoe sneller je hyperventilatie herkent, hoe sneller je zelf kan anticiperen.
Hoe aanpakken?
Hyperventilatie is altijd een reactie op iets. Je lichaam maakt je hiermee duidelijk dat je over je grenzen gaat. Het kan zo niet verder. Een andere levensstijl met gezonde voeding, een dagelijks ritme en goede nachtrust, voldoende beweging en ontspanning dragen ertoe bij dat de triggers die hyperventilatie kunnen uitlokken, verminderen. Het blijft soms dansen op een slappe koord, maar hyperventilanten die weten wat er aan de hand is, hoe het stressmechanisme in hun lichaam werkt, zijn beter gewapend. Zij kunnen anders reageren op de symptomen. Ze leren deze beter en vroeger te herkennen waardoor ze erger kunnen voorkomen.
Een voorbeeld: stel dat je een keer een acute aanval hebt gekregen in de supermarkt. Dat kan een heel denk- of piekerproces in gang zetten. ‘Wat als ik dat volgende keer nog eens voorheb in de supermarkt?’ Dat kan uiteindelijk leiden tot het vermijden van de betreffende ‘uitlok’plaatsen en dat is uiteraard niet de bedoeling. Laat hyperventilatie je leven niet beheersen, maar neem zelf weer de controle over je eigen lichaam in handen.
Wil je hierover meer informatie? Recent verscheen een praktisch werkboek Hyperventilatie, angst en paniek door Katrien Geeraerts en Nicole Smit.
Herken je jezelf hierin en ervaar je het als lastig om hiermee zelf aan de slag te gaan? Een stresscoach kan je hierbij begeleiden.
Kristel Van Doorslaer
