Afbeelding
Heldere planeten in augustus

Heldere planeten in augustus

Kijk omhoog

Mercurius is deze maand niet waarneembaar.
Venus is ook deze maand vrij moeilijk te zien, de planeet staat laag boven de westelijke hemel in de avondschemering.
Mars is niet zichtbaar.
Jupiter en Saturnus blijven nog steeds in elkaars buurt. Ze zijn de hele nacht zichtbaar. Rond 23h staan ze laag boven de zuidoostelijke horizon. Saturnus staat in de Steenbok (Capricornus) en Jupiter (links van Saturnus) in de Waterman (Aquarius).

De jaarlijkse Perseïdenzwerm

Elk jaar omstreeks 12 augustus trekt de aarde doorheen een dichte zwerm van kleine meteoroïden, in grootte variërend van een tiende millimeter tot enkele decimeters. Wanneer deze de dampkring binnenvallen worden ze door de wrijving met de lucht verhit en zien we hun doortocht als een lichtflits aan de hemel. Al die lichtflitsen lijken uit dezelfde richting te komen: het sterrenbeeld Perseus. Vandaar dus de naam van deze zwerm. Vroeger werden dit ook de Sint Laurentiustranen genoemd (naamdag St Laurentius is op 10/8). Omdat het deze maand ‘s nachts niet echt koud is loont het zeker de moeite om enkele uurtjes onder de open hemel door te brengen. Deze zwerm is actief van 17/7 tot 24/8 zodat ook op andere nachten meer vallende sterren zullen te zien zijn.

De maan en planeten als wegwijzer.

Zondag 8 augustus is het Nieuwe Maan, een goede gelegenheid om van de sterrenhemel te genieten zonder storend maanlicht.

Van woensdag 11 tot zaterdag 14 augustus zijn de Perseïden het actiefst. Het maximum valt op 12 augustus ’s avonds. De maan is bijna in eerste kwartier, ze zal dus niet teveel storen. Tegen de ochtend als de radiant het hoogst staat is de maan zelfs al ondergegaan. In een donkere omgeving (en bij een heldere hemel) kunnen we rond de 60 meteoren per uur verwachten. Perseïden zijn snel en ze hebben dikwijls een nalichtend spoor.

Op donderdag 19 augustus om middernacht komt Jupiter in oppositie met de zon. Dit betekent dat de zon, de aarde en Jupiter dan op één lijn staan. Jupiter en de zon bevinden zich tegenover elkaar aan de hemel. Dus als de zon zich maximaal onder de horizon bevindt, is Jupiter in het zuiden terug te vinden. De heldere planeet is nu de hele nacht zichtbaar. Bekijk deze gasreus eens met een verrekijker op een stevige steun. Je zult merken dat je 4 maantjes kunt zien als fijne stipjes links of rechts van de planeet, zowat op één lijn. Ze werden in 1609 ontdekt door Galilei. De planeet staat echter vrij laag boven de horizon, de volgende jaren komt hij langzaam hoger aan de hemel.

Helderheid van sterren

De verschillen in helderheid van de sterren zoals we die hier op aarde waarnemen hangt af van twee parameters: de afstand van de ster en de absolute helderheid, dit is de helderheid zoals we de ster zouden zien vanaf een vaste afstand (32,6 lichtjaar), zonder rekening te houden met stof dat eventueel in de ruimte hangt tussen ons en de ster.

Een goed voorbeeld is het sterrenbeeld Cassiopeia. De vijf sterren die de W vormen lijken allemaal ongeveer even helder, maar schijn bedriegt. Sommige zijn slechts 2x zo helder als onze zon, andere meer dan 1000x. Hun afstanden tot de zon (van links naar rechts zoals we ze vanavond rond 22u aan de noordoostelijke hemel zien staan) in lichtjaar: 410 - 99 - 548 - 228 -54.

Een sterrenbeeld in de kijker:

Steenbok

Het sterrenbeeld Steenbok (Capricornus in het Latijn) staat in onze streken altijd vrij laag boven de horizon. De naam betekent gehoornde geit. Ondanks het feit dat het al een oud sterrenbeeld is bestaat het uit relatief zwakke sterren. De Zomerdriehoek kan een hulp zijn om het te vinden. Verlengen we de rechterzijde (Wega-Altair) naar beneden, dan komen we bij de sterren Algebi en Dabi van de steenbok. De rest van het sterrenbeeld vinden we ten oosten van deze sterren, met als laatste de ster Deneb Algiedi. Rond 0h30 staat de Steenbok pal boven de zuidelijke horizon.

Kijk omhoog komt tot stand in samenwerking met Volkssterrenwacht Urania in Hove. Meer informatie kan je terugvinden op de website van Urania.

Afbeelding