Afbeelding
Heldere planeten in augustus 2022 cover

Heldere planeten in augustus 2022

Kijk omhoog

Mercurius is in augustus niet zichtbaar. De zichtbaarheid van Venus vermindert; bij het begin van de maand komt de planeet nog voor de ochtendschemering op, maar tegen het einde verdwijnt ze in de schemering. Mars komt begin augustus na middernacht op en is tot de ochtendschemering te zien boven de oostelijke horizon. Ook Jupiter is nu een ochtendverschijnsel. In het begin van de maand komt deze gasreus op rond 23.00 uur, pal in het oosten en tegen het einde is dat al om 21.30 uur. Saturnus komt in het begin op rond 22.00 uur, tegen eind augustus rond 20.00 uur.

De jaarlijkse Perseïdenzwerm

Elk jaar tussen 9 en 13 augustus trekt de aarde door een dichte zwerm kleine meteoroïden, in grootte variërende van een tiende millimeter tot enkele decimeters. Wanneer die de dampkring binnenvallen, worden ze door de wrijving met de lucht verhit en zien we hun doortocht als een lichtflits aan de hemel. Al die lichtflitsen lijken uit dezelfde richting te komen: het sterrenbeeld Perseus, vandaar dus de naam Perseïdenzwerm. Vroeger werden dit ook de Sint-Laurentiustranen genoemd (naamdag Sint-Laurentius is op 10 augustus). Omdat het deze maand ‘s nachts niet echt koud is, loont het zeker de moeite om enkele uurtjes in de openlucht door te brengen. Het maximum wordt dit jaar verwacht in de nanacht van vrijdag 12 op zaterdag 13 augustus. Maar op 12 augustus is het vollemaan, waardoor we alleen de helderste meteoren kunnen zien. In de nanachten vóór vollemaan zijn de waarnemingsomstandigheden iets beter, omdat de maan dan vroeger ondergaat. De radiant komt pas na middernacht hoog genoeg boven de horizon, eerder kijken heeft weinig zin. Perseïden zijn snel, soms met een nalichtend spoor. Ze zijn afkomstig van de komeet 109P/Swift-Tuttle. Rond deze periode zijn er nog andere kleinere zwermen actief.

De maan en planeten als wegwijzer

Woensdag 3 augustus om 22.30 uur staat de maansikkel rechtsboven de ster Spica, laag boven de westzuidwestelijke horizon.

Zaterdag 6 augustus rond 23.00 uur staat de maan in de Schorpioen (Scorpius) ten westen (links) van de ster Antares. Zondagavond rond dezelfde tijd zien we dat de maan doorgeschoven is tot ten oosten van de oranjerode ster.

Donderdagochtend 11 augustus om 5.oo uur bij het begin van de ochtendschemering staat Venus zeer laag boven de noordoostelijke horizon, exact in het verlengde van de lijn tussen Castor en Pollux, de twee helderste sterren van de Tweelingen (Gemini).

Zondag 14 augustus om 17.00 uur staat de planeet Saturnus in oppositie. Dat betekent dat hij zich precies tegenover de zon aan de hemel bevindt. Hij komt dan op bij zonsondergang en gaat onder bij zonsopkomst. Om 1.30 uur (15/8) staat hij op zijn hoogste punt, pal in het zuiden, 23 graden boven de horizon, ideale omstandigheden om hem in het vizier te nemen. Saturnus is vooral bekend om zijn ringen. Om ze te zien volstaat een verrekijker niet, je hebt minstens een kijker nodig met een vergroting van 25 keer. De planeet staat nu in de Steenbok (Capricornus).

Zondag 14 en maandag 15 augustus zien we rond 23.00 uur de maan bij Jupiter, laag boven de zuidelijke horizon.

Op donderdag 18 augustus staat Mars 5 graden ten zuiden van de Plejaden. De planeet komt pas om middernacht op, dus een uurtje later kijken. Iets verder naar het oosten (rechts) staat de maan. Ook de volgende twee dagen vertoeft de maan in de buurt van de rode planeet.

Woensdag 24 augustus om 5.00 uur staat de smalle maansikkel in lijn met de sterren Castor en Pollux.

Nogmaals vallende sterren: van 25/8 tot 5/9 is er een kleine meteorenzwerm actief: de Alpha-Aurigiden, met een laag maximum op 1 september. De grootste kans om vallende sterren te zien, is in het laatste deel van de nacht, want het sterrenbeeld Voerman (Auriga) komt pas na middernacht voldoende hoog boven de horizon, dan is er ook geen storend maanlicht meer.

Sterrenbeeld in de kijker: Steenbok

Het sterrenbeeld Steenbok (Capricornus in het Latijn) staat in onze streken altijd vrij laag boven de horizon. Ondanks het feit dat het al een oud sterrenbeeld is, bestaat het uit relatief zwakke sterren. De Zomerdriehoek kan een hulp zijn om het te vinden. Verlengen we de rechterzijde (Wega-Altair) naar beneden, dan komen we bij de sterren Algebi en Dabi van de Steenbok. De rest van het sterrenbeeld vinden we ten oosten van die sterren, met als laatste de ster Deneb Algiedi. Bij het begin van de maand staat de Steenbok om 2.00 uur pal boven de zuidelijke horizon, tegen het einde van de maand is dat al om middernacht.

Volkssterrenwacht Urania

Kijk omhoog komt tot stand in samenwerking met Volkssterrenwacht Urania in Hove. Het bezoekerscentrum van Urania is open op woensdag en zondag van 14 tot 16 uur met om 14.15 uur een kinderplanetariumvoorstelling + kinder full-dome film (vanaf 6 jaar) met kijkmoment. Op vrijdagavond is het bezoekerscentrum open van 19.30 tot 22.30 uur met een kinderplanetariumvoorstelling + kinder full-dome film om 19.45 uur. Uraniatickets kosten 10 euro p.p. en kan je online aankopen. Meer informatie op urania.be.