Hamnet – Maggie O’Farrell
Het Geschreven WoordWat als Hamlet geïnspireerd werd door het echte leven van William Shakespeare? Maggie O’Farrell speelde al decennia met het idee van een boek over dit onderwerp, tot ze het eindelijk publiceerde in 2020. Ze won er de Women’s Prize for Fiction én de harten van vele lezers wereldwijd mee. Met Hamnet creëert ze een teder verhaal over familiebanden en een onmetelijk verdriet dat dreigt een familie uit elkaar te rukken.
1596 - Een vlo springt over van aap op mens, gaat aan boord van een schip van Alexandrië naar Engeland en laat een spoor van verderf na. Enkele dagen later wordt een meisje in Stratford-upon-Avon ziek. Haar tweelingbroer Hamnet gaat op zoek naar hulp, maar er is niemand thuis. Zijn moeder Agnes is in de tuin waar ze haar medicinale kruiden kweekt, zijn vader werkt in Londen voor een toneelgezelschap. Wanneer zijn moeder thuiskomt, wordt duidelijk dat Judith besmet is met de builenpest en waarschijnlijk niet zal overleven.
Maggie O’Farrell schreef een fictief verhaal over personen die echt bestonden. Een verhaal over een leraar Latijn die verliefd werd op een boerenmeisje met een folkloristisch verleden, over gewelddadige familiale relaties, over de band tussen tweelingen en moeder en kind. De overduidelijke taal uit de 16de eeuw laat ze achterwege, maar met een dromerig proza beschrijft ze het dagelijkse leven van een 16de-eeuws gezin in het Verenigd Koninkrijk, waardoor de wereld tegelijkertijd tastbaar en bovennatuurlijk lijkt. Tastbaar door de kleurrijke, tedere beschrijvingen die op al je zintuigen werken. Buitenaards door de bovennatuurlijke gaven van Agnes, hoe ze de dood te vlug af zijn en de vele geesten die hen omringen. Geesten die je kan beschouwen als bovennatuurlijk, maar ook heel reëel zijn voor iedereen die geliefden verloor.
Ondanks het feit dat dit een prachtig boek is, had ik het toch hier en daar moeilijk om echt te verdwijnen in het verhaal. In het eerste deel zorgt O’Farrell voor een zekere afstandelijkheid door de afwezigheid van namen. Ze vertelt over “de moeder”, “de leraar Latijn”, “de grootvader”, wat op zich geen probleem zou zijn indien er geen gebruik zou gemaakt worden van vele tijdsprongen. Door middel van deze flashbacks komen we meer te weten over de achtergrond van de vele personages, maar omdat het gaat om twee generaties kan dit wel erg verwarrend worden. Het tweede deel speelt zich volledig af in het heden en focust zich op het gezin dat probeert om te gaan met een vreselijke tragedie. Gelukkig reizen we hier niet constant door de tijd, de dood van een kind en de depressie waarin de ouders zich bevinden, verdienen namelijk onze volledige aandacht.
Ondanks deze kleine minpuntjes is Hamnet zeker het lezen waard, niet alleen voor de lyrische bewoordingen van Maggie O’Farrell, maar ook om de manier waarop ze omgaat met dit tragische onderwerp. Niet iedereen heeft Hamlet gelezen (inclusief mezelf), toch kennen we het toneelstuk allemaal door volgend citaat: “To be or not to be; that is the question” (akte III, scène 1). Geparafraseerd betekent de volledige scène ongeveer: "De vraag is: is het beter om te leven dan wel dood te zijn? Is het nobeler om geduldig alle onheil te ondergaan die het lot je toewerpt, of valt het te verkiezen om de strijd tegen alle zorgen te beëindigen door gewoon jezelf te doden?" Op een gevoelige, menselijke wijze toont ze aan dat iedereen op zijn manier omgaat met verlies; of ze nu in zichzelf keren, hun verdriet omzetten in kracht, of het verwerken in kunst. Doorheen het verhaal is er één persoon die niet bij naam genoemd wordt: de vader. Pas op het einde krijgen we uitsluitsel over zijn identiteit … niemand minder dan ’s werelds bekendste toneelschrijver William Shakespeare. De leraar Latijn koos ervoor om zijn pijn in kunst te verwerken en die met de wereld te delen, subtiel benadrukkende hoe krachtig en belangrijk kunst en cultuur kunnen zijn.