Filip Geelen

1 februari 2021, 12:12 Coverstory

Filip Geelen is klinisch seksuoloog, relatietherapeut en binnenkort weer expert bij het nieuwe seizoen van Blind Getrouwd. Een jaar geleden verhuisde hij zijn praktijk van Antwerpen naar Boechout en net als veel andere seksuologen in Vlaanderen merkt hij dat steeds meer mensen als koppel of als single naar de therapeut trekken. Een positieve evolutie, maar er is nog werk aan de winkel.

Onlangs verscheen in de media het bericht dat seksuologen in Vlaanderen het de laatste maanden heel druk hebben. Betekent dat dat mensen makkelijker over seksualiteit praten dan vroeger?

Het is inderdaad drukker de laatste tijd. Dat ligt volgens mij in de eerste plaats aan de coronacrisis: mensen worden meer geconfronteerd met hun relatie en hebben meer tijd om over hun relatie na te denken. Ik denk dat het ook te maken heeft met de visibiliteit van onze job, nu er een aantal bekendere seksuologen in de media komen. Lotte Vanwezemael, bijvoorbeeld, een vlotte jonge vrouw waarvan je geen schrik hoeft te hebben.

Praten mensen ook makkelijker over seksualiteit? Ja, maar toch nog altijd niet zoals het zou moeten. Mensen voelen nog altijd een bepaalde schaamte en houden het onderwerp liever binnenskamers, wat ergens ook logisch is: het is niet iets dat je zomaar aan iedereen toevertrouwt.

“Nog niet zoals het zou moeten”, horen we je zeggen. Hoe zou het wel moeten?

Als we het taboe echt willen doorbreken, dan zouden mensen over hun psychische problemen moeten kunnen spreken zoals ze bijvoorbeeld over kinesitherapiesessies zouden praten. Dat blijft moeilijk, omdat bij veel mensen over therapie toch nog een bepaalde connotatie heerst: “Oei, wat is er mis met jou?” Het zou toch aangenamer zijn als we daarover als maatschappij opener zouden kunnen zijn, er vlotter over zouden kunnen praten. Natuurlijk hebben we allemaal het recht om sommige zaken voor onszelf te houden, maar we zijn er allemaal bij gebaat om therapie en psychische en/of seksuele problemen wat ‘normaler’ en bespreekbaarder te maken. Praten werkt, zelfs gewoon met vrienden. Zolang je je problemen maar niet alleen draagt, want zoiets wreekt zich uiteindelijk altijd.

Ons beroep is trouwens nog altijd niet erkend, waardoor men misschien terechtkomt bij mensen die niet de juiste opleiding hebben genoten. Het is bovendien jammer dat er nog steeds geen terugbetalingsregeling geldt, want daardoor zou therapie voor veel meer mensen haalbaar zijn en zo zouden seksuele problemen ook weer minder specifiek en dus minder taboe worden. Therapie blijft nu te veel een luxeproduct, terwijl seksuologische en psychische problemen geen luxeproblemen zijn, integendeel, ze gaan om heel fundamentele dingen.

Kan je seksuologie los zien van relatietherapie?

Mensen komen naar hier met allerlei problemen – sommigen zijn de verbinding met elkaar kwijt of ervaren communicatieproblemen. Qua seksualiteit gaat het dan bijvoorbeeld weer over een verschil in verlangen of het uitblijven van seksualiteit. Voor heel veel mensen is seks een teken van graag zien en een manier van verbinding maken met elkaar en als daar iets misloopt, lijkt het soms alsof je elkaar niet meer graag ziet. Heel jammer, want liefde is veel meer dan alleen seks. Seksualiteit is een ingangspoort om het over het hele lichaam en de hele beleving te hebben.

Maar ik zie ook veel singles, waaronder heel veel jonge mannen met erectieproblemen. Eens je begint te worstelen met erectieproblemen, gaat het vaak snel van kwaad naar erger, want als het één keer niet lukt, ga je je zorgen maken over de volgende keer en zo kom je in een vicieuze cirkel terecht. Met die mannen praat ik eerst over het seksuologische aspect ervan, maar daarna kijken we veel breder en dan blijkt dat die mannen niet alleen druk ervaren tussen de lakens, maar ook daarbuiten. Ik ben seksuoloog, maar heb ook een therapieopleiding gevolgd, precies om verder te kunnen kijken dan alleen seksueel gedrag. Ik wil een hele persoon kunnen helpen en beter maken, want ja, seks is een belangrijk deel van het leven, maar tegelijk is het ook maar seks.

De druk is in elk geval groot en de manier waarop wij onze maatschappij vandaag inrichten, maakt het veel mensen moeilijk op veel gebieden. Veel van mijn single cliënten geven bijvoorbeeld aan dat ze veel druk ervaren om toch in een relatie te stappen. Zij krijgen heel vaak dingen te horen als: “Wanneer ga je nu eens een lief vinden?”, alsof singles niet gelukkig kunnen zijn.

Ik ontvang trouwens mensen van diverse leeftijden. Het oudste koppel in mijn praktijk was bijna 80 jaar. Ook zij vonden het belangrijk om te blijven investeren in hun relatie. Het waren mensen die altijd hard hadden gewerkt, kinderen en kleinkinderen hadden opgevoed, maar nooit geleerd hadden om bij zichzelf en hun relatie stil te staan. Met kleine dingen kan je bij zo’n mensen toch nog heel wat veranderen en zij zijn daarvoor heel dankbaar.

(lees verder onder de foto)

Wat kan mensen tegenhouden om naar de therapeut te gaan?

Schaamte, mensen zijn dikwijls bang dat ze anders zijn dan anderen. Ze vragen hier heel vaak: “Is dat normaal, zijn er nog mensen die zo denken?”, maar eigenlijk maakt dat niet uit: het moet goed werken voor jou en voor je eventuele partner. Of hetzelfde geldt voor je buurman is irrelevant. Zelfs tegenover mij als therapeut willen mensen ‘normaal’ zijn, terwijl ik net getraind ben om niet te oordelen of te veroordelen. Er heerst ook nog een bepaalde angst voor de therapeut die cliënten van naaldje tot draadje analyseert en dingen over hen ontdekt die ze zelf nog niet wisten. Zo werkt dat nochtans niet: mijn cliënten leggen bij mij iets op tafel en daar gaan we dan samen naar kijken en mee werken. Hoe kan ik mijn expertise aan jouw ervaringen haken en wat kunnen we daarmee doen? Daar gaat het om. Het is geen examen. Niks moet.

Eens mensen de stap hebben gezet, kan het ook snel gaan. Aan het begin van een traject hoor ik regelmatig: “Ik ben niet zo’n prater hoor”, waarna er meestal heel vlotte gesprekken volgen (lacht). Hier krijgen mensen een veilige omgeving om te praten en dat doen ze dan ook met gemak, omdat ze aanvoelen dat ze hier mogen denken en zeggen wat ze willen. Ik spoor hen ook aan om het te benoemen wanneer ze iets vreemds voelen of als ze twijfelen en dat stelt hen gerust.

Als koppel thuis in de fauteuil gaan zitten en zeggen “en nu gaan we een uur over ons praten”, dat gebeurt heel weinig. Zelfs als er thuis wordt gepraat, dan wordt er nog niet altijd goed geluisterd. Ik vraag aan partners vaak om te herhalen wat de andere net gezegd heeft en heel vaak lukt dat niet. Dat is ook wat er thuis vaak gebeurt, zeker als er ruzie is: je wil zo graag gehoord worden dat je niet echt luistert naar de boodschap van de andere, maar in de therapieruimte kun je gerust fouten maken en vooral ook oefenen met communiceren. Het echte werk is natuurlijk voor thuis, maar bij mij kunnen ze ‘trainen’.

Je hebt er ook een boek over geschreven: Waar is de liefde gebleven? In het kabinet van de relatietherapeut.

Klopt, ik wilde informeren, normaliseren en de drempel minimaliseren en dat op een toegankelijke manier. Ik krijg ook als feedback dat het boek vlot leest en herkenbaar is. Ik heb gebruikgemaakt van echte verhalen uit mijn praktijk, met respect voor de anonimiteit uiteraard. Zo kunnen mensen dingen herkennen uit hun eigen leven, wat hen er hopelijk toe aanzet om sommige zaken anders te bekijken of het gesprek met hun partner te openen. Aan de andere kant is het geen zelfhulpboek dat therapie vervangt, want echte therapie is altijd een-op-een, toegespitst op een specifieke situatie van één persoon of koppel.

Bij Blind getrouwd brengen jullie mensen samen op basis van een hele reeks parameters. De gouden formule bestaat uiteraard niet, maar zijn er vuistregels voor wat werkt in een relatie en wat niet?

In theorie is het niet zo dat ‘opposites attract’. Je kan wel een karaktereigenschap in iemand zien die je aantrekt of prikkelt, maar in het algemeen is het zo dat hoe meer overeenkomsten mensen hebben, hoe groter de kans wordt dat ze lang bij elkaar blijven. Mensen hebben namelijk ook vaak graag een licht aangepaste versie van zichzelf (lacht). Dat werkt. Gemeenschappelijke interesses, maar ook de manier waarop ze in de wereld staan, sociaaleconomische achtergrond, enzovoort. Wat héél belangrijk is, zijn de verwachtingen die je hebt van jezelf, van elkaar en je relatie. Als je verwachtingen te hoog zijn, is de kans heel klein dat ze allemaal ingelost worden. Het kan heel nuttig zijn om je verwachtingen aan te passen of zelfs zonder verwachtingen in een relatie te stappen.

We hebben dat ook gezien bij deelnemers aan het programma. Stijn en Nuria, bijvoorbeeld, voelden initieel helemaal geen aantrekking. Ze hebben toen allebei heel bewust nagedacht over waarom ze aan elkaar gelinkt waren en ze zijn open-minded naar elkaar toe gaan leven. Ondertussen hebben ze twee kinderen. Een mooi voorbeeld, maar dat geldt in feite voor alle relaties: als je tegen elkaar kan uitspreken wat je verwacht, dan kom je vaak heel ver.

Daarnaast is open kunnen praten als het even niet goed gaat ook van belang. Je kan van de andere niet verwachten dat hij of zij zomaar weet wat er in jou omgaat of een pasklare oplossing heeft. Het gebeurt nog vaak dat mensen bepaalde gevoelens jarenlang opkroppen en laten borrelen en dat die er tijdens een ruzie plots allemaal uitkomen in de vorm van verwijten naar de andere, die op dat moment helemaal niet weet wat er gebeurt. Dan is het moeilijk communiceren. Zoiets kan je vermijden door je bewust te blijven van je eigen (veranderende) verwachtingen en daarover ook open te zijn.

Dat brengt ons bij het cliché: je kan niet iemand anders graag zien als je jezelf niet graag ziet ...

Ja, al is het nog niet zozeer hoe graag je jezelf ziet, maar wel hoe goed je jezelf kent. Ken je je eigen sterktes en valkuilen? Want als je bijvoorbeeld veel negativiteit meedraagt, met jezelf in de knoop zit of wat dan ook, dan neem je dat mee in je relatie. Besef je dat niet van jezelf, dan groeit de kans dat je alle dynamieken van je relatie op jezelf neemt of dat je heel veel in het mandje van je partner legt, wat dan weer de oorzaak kan zijn van onevenwicht en van onenigheid.

In een relatie is het belangrijk dat je een gemeenschappelijke grond vindt en dat je elkaar in het midden tegemoet kan komen, maar dat kan pas als je jezelf graag genoeg ziet om ook genoeg terug te geven voor de dingen die je uit je relatie haalt en vooral de andere ook kan toelaten om jou graag te zien. Als je zelf niet het gevoel hebt dat je liefde waard bent, dan is het moeilijk om liefde toe te laten of zelfs te begrijpen dat iemand je graag kan zien. Hetzelfde geldt voor seksualiteit. Het is belangrijk dat je je lichaam goed kent en dat je begrijpt wat je graag hebt – pas dan kan je je openstellen, iemand anders leren kennen en je eigen verwachtingen eventueel aanpassen aan de verlangens van die persoon.

Binnenkort komt het volgende seizoen van Blind getrouwd op tv en daar ben je voor de tweede keer een van de experts. Voor sommige mensen blijft het vreemd of zelfs ‘not done’ dat koppels die elkaar nog nooit gezien hebben met elkaar trouwen. Wat wil je daarover kwijt?

Dat doen we onder andere om een duidelijk kader te scheppen, om te zorgen dat de situatie niet vrijblijvend is. De koppels gaan echt een engagement aan om op dat moment die bepaalde persoon aan zich te binden. We doen dat trouwens op een heel respectvolle manier – die feedback krijgen we ook van de deelnemers zelf en het is een van de redenen waarom ik heb toegezegd om opnieuw mee te werken. Zo geven we een inkijk in dynamieken, in hoe mensen elkaar vinden en waarmee zij worstelen. Dat maakt het trouwens ook heel herkenbaar voor de kijkers.

Ikzelf vind het ontroerend hoe kwetsbaar de koppels zich laten zien voor zoveel mensen, zeker in een tijd waarin negatieve opmerkingen heel snel gemaakt zijn. Gelukkig kunnen we hen daarin goed ondersteunen en ik vind het heel belangrijk dat ze altijd bij ons terecht kunnen.

(lees verder onder de foto)

Hoe blik jij terug op 2020 en welke raad heb je voor wat nog moet volgen?

In de eerste coronagolf was het al duidelijk dat er meer echtscheidingsaanvragen waren. Op zich is dat ook logisch: het dagelijkse leven veranderde en we hebben allemaal moeten pauzeren, waardoor mensen zich minder konden verschuilen achter of vluchten in hun werk of hun hobby’s. Mensen die al een barst in hun relatie hadden, werden verplicht om naar die barst te kijken en sommigen moesten concluderen dat het eigenlijk niet meer werkte. Veel koppels draaien ook rond praktische afspraken over werk, kinderen, huishouden enzovoort. Als die afspraken overhoop gehaald worden en ze weer geconfronteerd worden met de persoon die erachter zit, dan kan dat heel ingrijpend zijn. Anderzijds ken ik persoonlijk ook wel wat mensen die nu een baby’tje verwachten (lacht) dus er is ook heel veel moois gebeurd.

Sowieso heeft de coronacrisis voor heel veel mensen grote impact gehad. We hebben bijvoorbeeld al gezien dat het aantal zelfmoorden is toegenomen. Zekerheden werden plots op losse schroeven gezet, uitlaatkleppen vielen weg en voor mensen die al niet zo stevig in hun schoenen staan, kan dat heel ontwrichtend zijn. Als ik één ding mag meegeven, dan is het: praten werkt. Besef dat het geen schande is als je je slecht voelt en probeer je gevoel uit te spreken. Ook andersom: vraag hoe het met de andere gaat en als er iemand tegen jou zegt dat het niet goed gaat, luister dan. Probeer ook niet meteen te positief te zijn. Het is heel menselijk om te willen troosten, te willen focussen op de toekomst, enzovoort, maar vaak helpt dat mensen niet. Als iemand zich slecht voelt, is hetgeen dat op dat moment het beste helpt: even naast die persoon in de put gaan zitten. Bevestigen dat het lastig kan zijn doet veel meer, want dan voelen mensen zich erkend in hun gevoel en dan weten ze dat het oké is om zich even zo te voelen. Smijt gerust een ladder in die put, maar voor je hem of haar eruit trekt, daal je best eerst even mee af. Oprecht een klankbord zijn en waakzaam zijn voor elkaar, dat levert veel op.

Joyce Verschueren

Het boek van Filip, Waar is de liefde gebleven? is uitgegeven door Borgerhoff & Lamberigts en verkrijgbaar via Standaard Boekhandel.

Filip volgen? Dat kan via Instagram, seksuoloog.filip.geelen.