Emoties

30 augustus 2022, 07:47 Gelukkig gezond

Emoties kruiden het leven. Zelfs de heel moeilijke emoties zoals diep verdriet of rouw, zouden we niet kunnen missen. Emoties die iemand laat zien, of niet laat zien, geven veel prijs over die persoon. Van iemand in een verdrietige situatie die geen emoties laat zien, zeggen we: ‘wat een koele kikker’. Als iemand juist heel fel reageert, denken we: ‘wat een overgevoelig type’. Emoties zoals ontroering, boosheid en walging helpen om iemands morele kompas en zijn essentiële, sociale omgang te bepalen.

Jaloezie is een van de heftigste emoties, omdat die het slechtste in de mens naar boven kan halen, en zelfs kan leiden tot moord. Jaloezie is vaak gekoppeld aan angst voor verlies. Denk maar aan romantische jaloezie. Afgunst is een vorm van jaloezie die op specifieke personen is gericht, veelal op personen in je omgeving die erg op je lijken. Hoe extreem jaloezie kan zijn, blijkt uit het aantal apps dat bestaat om de telefoon van je partner te checken.

Angst is een belangrijke drijfveer van de mens en een emotie met een duidelijke functie: ons beschermen tegen gevaar. De ene mens is angstiger dan de andere. Er zijn zogenaamde roekelozen -vooral in de groep mannen van 16 tot 25 jaar. Die groep had in de oertijd als jager en krijger veel moed nodig. Die noodzaak is nu verdwenen, maar kijk naar wie rellen schopt bij voetbalmatchen …

Wrevel begin je te voelen ergens tussen je vijfde en je zevende levensjaar. Kinderen ergeren zich vooral aan dingen die ze wél doen, volwassenen vooral aan dingen die ze niet gedaan hebben. Wrevel is een zeer onprettig gevoel. Weten dat ‘als ik dit doe, beklaag ik het me later’ kan genoeg zijn om iets niet te doen.

Schaamte en schuld zijn emoties die aan elkaar gelinkt zijn. Het verschil: schuld geeft een drang om het goed te maken, terwijl schaamte je zozeer vasthoudt dat je daartoe niet komt. Door echter te tonen dat je je schaamt, hoop je vergeving te krijgen. De ene mens is vatbaarder voor schaamte dan de andere.

Verdriet nodigt uit tot troosten. Geen verdriet zonder liefde. Verdriet betreft altijd iemand of iets waaraan je gehecht bent. Opvallend is dat verdriet heel passief geuit wordt. Het zit in de gelaatsuitdrukking, soms in tranen. Door verdriet ‘stil’ te uiten, sparen we energie en kunnen we beter nadenken over oplossingen. Ook huilen heeft een functie: het nodigt anderen uit om ons te troosten. We zijn erg kieskeurig bij wie we de tranen laten vloeien: de moeder en de partner zijn de favorieten.

Heimwee en nostalgie kunnen helend werken. De ene mens kan gerust drie maanden op reis en de andere wordt na enkele dagen ziek van heimwee. Heimwee is aangeboren. Het zusje van heimwee is nostalgie, de ‘bitterzoete’ emotie, die zowel een positief als een negatief kantje heeft, en een van de mooiste emoties is. Kijk maar hoe helend het is voor bewoners van woonzorgcentra om herinneringen op te halen.

Boosheid is de motor van vele evoluties. Aristoteles zei het al: “Boos worden is gemakkelijk. Maar boos worden op de juiste persoon, in de juiste mate, op het juiste moment en om de juiste reden niet”. Waarom is het zo moeilijk om ‘gepast’ boos te worden? Boos worden is efficiënt om iets gedaan te krijgen, maar het werkt pas als je je aan de regels houdt en de ongepastheidsdrempel niet overschrijdt. Doe je dat wel, dan kan het zich makkelijk tegen je keren. Het staat vast dat boosheid, meer dan veel andere emoties, een negatief imago heeft door de associatie met agressie. Boosheid is de motor van revoluties en belangrijke ontwikkelingen in de samenleving.