Ecosystemen moet ons beschermen tegen stormvloeden
NieuwsBescherming tegen als maar zwaardere overstromingsrampen kan wereldwijd worden verbeterd door aanleg van ecosystemen zoals schorren en mangroves. Dat blijkt uit een onderzoek van Stijn Temmerman en Patrick Meire (Uantwerpen). Door de klimaatverandering moeten we ons beschermen tegen toenemende overstromingsrisico’s in kustgebieden en in het mondingsgebied van rivieren.
Stijn Temmerman: ‘Wanneer een zware storm zich van op zee naar de kust beweegt ontstaat een stormvloed waardoor het zeewaterpeil met meerdere meters kan worden opgestuwd. Dat leidt tot overstromingsrampen zoals onlangs de tyfoon Haiyan of vorig jaar in New York de orkaan Sandy. Ook in Vlaanderen zijn stormvloedrampen mogelijk langs de Schelde en haar zijrivieren, zoals we hebben meegemaakt in 1953 en 1976.’
‘Het meest kritiek zijn dichtbevolkte rivierdelta’s, ondermeer in Zuidoost-Azië, Noord-Amerika en West-Europa. Klassieke methodes voor overstromingspreventie, zoals dijken, afsluitdammen en stormvloedkeringen, blijken niet goed bestand te zijn tegen de klimaatverandering. Ze moeten geregeld hoger en breder worden gemaakt, wat heel veel geld kost.’
‘Bedijking van land kan bovendien nadelige gevolgen hebben, zoals extra opstuwing van stormvloeden in riviermondingen en het wegzakken van het ingedijkte land door bodemdrainage, waardoor het overstromingsrisico nog groter wordt. Kunstmatige waterkeringen verstoren ook het natuurlijke watermilieu. Zo heeft het afsluiten van zeearmen in de Zeeuwse delta geleid tot giftige algenbloei, met rampzalige gevolgen voor het waterleven.’
Temmerman pleit daarom voor de aanleg van grote ecosystemen, die een natuurlijke buffer bieden tegen stormvloeden, zeespiegelstijging en kusterosie. Schorren zijn ecosystemen die voorkomen langs kusten en riviermondingen, zoals het Verdronken Land van Saeftinghe langs de Schelde en het Zwin bij Knokke. Nieuwe schorren worden aangelegd in de Hedwigepolder, Prosperpolder en Kruibeekse polder. ‘We hebben aangetoond dat schorren zich mee ophogen met de stijgende zeespiegel door geologische en biologische processen’, zegt Stijn Temmerman. ‘Deze ecosystemen fungeren als natuurlijke waterkeringen die zichzelf onderhouden en aanpassen aan de klimaatverandering. Bovendien leveren ze bijkomende maatschappelijke voordelen. Zo zijn ze essentiële groeiplaatsen voor commercieel interessante vis-, schaal- en schelpdiersoorten, dragen ze bij tot de natuurlijke waterzuivering van rivieren en kustgebieden, kunnen ze de concentratie aan schadelijke broeikasgassen compenseren en bieden ze mogelijkheden voor recreatie en natuurbeleving. Voor tropische en zandige kusten spelen mangrovebossen, koraalriffen, duinen en oesterbanken een gelijkaardige beschermende rol.’
‘De aanleg van grote ecosystemen vraagt meer ruimte dan klassieke waterkeringen. Voorlopig is er minder ervaring mee en duurt het enkele jaren voor een ecosysteem zich goed heeft ontwikkeld. Bovendien zijn beleidsmensen en het brede publiek nog niet overal overtuigd van de voordelen. Dat is cruciaal om een maatschappelijk draagvlak te creëren voor projecten zoals de schorontwikkeling in de Nederlandse Hedwigepolder en elders in Vlaanderen.’ (EM)