Christiane Faes’ eerbetoon aan Ivo Michiels: NAMASTE

13 december 2018, 10:32 cultuur

De bekende Vlaamse schrijver IVO MICHIELS (pseudoniem van Henri Ceuppens), geboren en opgegroeid in Mortsel (zijn vader werkte bij Agfa-Gevaert, als 16-jarige ging Ivo er aan de slag in het labo van de fabriek), overleed in 2012 (aan een hartaanval) op 89-jarige leeftijd in het Franse Le Barroux (vlak bij de Mont Ventoux). Hij zou op 8 januari 2013 negentig geworden zijn. Michiels was een invloedrijk Vlaams auteur, de ‘peetvader’ van de Vlaamse experimentele roman, de eerste Vlaamse modernist.

Zijn echtgenote sinds 1965, CHRISTIANE FAES, schreef met als titel NAMASTE (= een Indische groet, die wil zeggen “Het mooiste in mij, groet het mooiste in u” of “De God in mij, groet de God in u”, een hartverscheurende éloge aan Ivo Michiels (“ook nu Ivo er niet meer is: blijft hij aanwezig”).

Christiane Faes werd geboren in Antwerpen in 1943. In 1962 begon ze aan een studie ‘Filmscenario’ en ‘Geschiedenis van de moderne kunst’, gedoceerd door Ivo Michiels. Vanaf dat ogenblik werd een hechte band gesmeed tussen hen beiden en in 1965 traden zij in het huwelijk. Samen zochten zij het isolement in de schaduw van de Ventoux. Gedurende 47 jaar, vanaf de ‘sneeuwdialoog’ uit Het boek Alfa tot Maya Maya, dat enkele maanden na zijn overlijden werd gepubliceerd, was zij zijn muze, zijn mantel, zijn bondgenoot en auditorium. Als antwoord op de ‘postume’ vraag van Ivo, teruggevonden in een laatste manuscript, is Namaste ontstaan.
Merkwaardig aan deze prachtig uitgevoerde herinneringen, met schitterende lay-out van Nikki Faes en Tony Rombouts is dat de teksten die in het paars gedrukt werden geschreven zijn door Christiane Faes en de teksten in het zwart gedrukt door Christiane Faes geselecteerde fragmenten zijn uit het werk van Ivo Michiels.
Zoals ‘Een slotparagraaf als introductie’, het ongepubliceerd einde van Maya Maya, teruggevonden na het overlijden van Ivo Michiels. Gevolgd door een vier pagina’s lang naar de keel grijpend gedicht van Christiane Faes, Dit ogenblik waarop.
Persoonlijke herinneringen over de aankoop van hun huis in Frankrijk komen uit Prima Materia (Journal Brut Boek Vier).
Nog meer herinneringen beschrijft Faes in het gedicht Ivo (“Ik draag jouw kleren onder mijn kleren”), naast ‘De stem van Ivo in discussie met Jef Verheyen’ en in De herinnering over hun boerderijtje in Zonnegem, hun afscheid aan de Groenenborgerlaan en het citeren van liturgische gezangen uit zijn kindertijd. Grote vriend Jef Verheyen krijgt ontroerende aandacht van Christiane in Zonnegem: het oord van daverende creativiteit, net zoals die andere vriend, Albert Szukalski met een fragment uit Michiels’ Daar komen scherven van-Journal Brut Boek Zeven’.
Heel wat aandacht geeft Faes aan Amandine, een oud-leerlinge van Ivo uit het RITCS, en aan Lucio Fontana, en aan het literaire scenario van Ivo voor de film over Dieric Bouts (die de Italiaprijs kreeg in 1977) van André Delvaux. Hun beider ervaringen op de rode loper van het filmfestival van Cannes, naar aanleiding van de film Een vrouw tussen hond en wolf mochten niet ontbreken, net als herinneringen over de verfilming van Het Afscheid (“met als hoofdpersonage Julien Schoenaerts, een acteur met een buitengewoon talent en een subliem stemtimbre”).
Christiane Faes blijft ook stilstaan bij Ivo, de verzamelaar van klokken en horloges, met een weerslag uit zijn boek Samuel o Samuel.
Niet minder ontroerend heeft Faes het ten slotte over Ivo’s complicaties tijdens diens hartonderzoek (2001), Ivo als performer (“met zijn 80 jaar en zijn geëngageerde stem stal hij de show tijdens zijn literaire tournee door Vlaanderen en Nederland met Tom Lanoye”), de stem van Ivo als leraar, het ontstaan van de Sneeuwdialoog uit Het boek Alfa, en hoe, waar en wanneer zij als 19-jarig meisje de 39-jarige Michiels leerde kennen en er verliefd op werd.
Meer dan treffend is ten slotte de beschrijving van Ivo’s laatste zomer 2012 (“Ivo is moe. Ivo is gelukkig, maar Ivo is moe, Ivo is minzaam, maar moe. De schrijver is gelukkig, maar doodmoe”).
Het boek is prachtig geïllustreerd met nooit eerder getoonde foto’s en handschriften van Ivo Michiels.
Christiane Faes: Namaste Ivo Michiels, 2018, hardcover, 88 pagina’s, uitg. Contramine, Garden Citylaan 43A 2610 Wilrijk
In de bibliotheek van Mortsel heeft op woensdag 12 december om 19.30 uur een Ivo Michielsfilm en boekvoorstelling van NAMASTE plaats. Inschrijven op www.bibliotheekmortsel.be