In Vlaamse helden - Kris Verburgh

22 maart 2018, 14:25 Interviews

Helden zijn vrouwen en mannen met een passie. Een passie voor sport, ondernemen, reizen, literatuur, muziek, wetenschap, design, … ‘Mensen zijn Media’ wil Vlamingen inspireren en de mens achter de bekendheid tonen. Daarom komt in deze rubriek elke keer een held aan het woord.

We weten allemaal dat ons Westers eetpatroon niet de beste gevolgen heeft voor onze gezondheid. Zo leidt overconsumptie vaak tot overgewicht. Nieuw is dat onze voedingsgewoontes ons ook sneller zouden doen verouderen. Is dat werkelijk het geval? En kunnen we via onze voeding het verouderingsproces dan een halt toeroepen? Volgens Kris Verburgh, arts, onderzoeker en auteur van de twee bestsellers, ‘De Voedselzandloper’ en ‘Veroudering vertragen’, alvast wel.

Je bent nog jong, word je als wetenschapper altijd ernstig genomen?

 Ik zie mijn leeftijd als een pluspunt: hierdoor benader ik de klassieke voedingswetenschap met een andere, frisse kijk. Wat voeding betreft, zijn er heel wat oude dogma’s en stellingen die niet meer van deze tijd zijn. Men klampt zich vast aan visies van lang geleden, die trouwens heel mooi in het kraam van de voedingsindustrie passen. Het is hoog tijd dat er een nieuwe wind door het voedingslandschap waait, onder meer dankzij jonge wetenschappers en artsen die deze dogma’s in vraag durven te stellen.

Was je als kind al gefascineerd door wetenschap?

 Als kind stelde ik me voortdurend vragen: ‘Waar komt alles vandaan?’, ‘Is er een rand aan het heelal?’, ‘Hoe komt het dat ik besta?’ Het mooie is dat wetenschap al op heel wat van die vragen antwoord kan geven. Wetenschap helpt me ook alles in perspectief te plaatsen en maakt me daardoor als mens nederig. De grootsheid van het heelal, de uitgestrektheid van die miljarden jaren tijd die aan mijn bestaan voorafgingen, vind ik al van jongs af aan enorm boeiend.

Je schreef een boek en won ook al prijzen als tiener?

Klopt. Op 16-jarige leeftijd schreef ik mijn eerste boek, over het ontstaan en de evolutie van het heelal. Verder heb ik prijzen gewonnen voor gedichten en voor een wetenschappelijk artikel in het magazine ‘EOS’ over emoties en genetica. Mijn publicaties vloeien voort uit het feit dat ik de natuur, het leven en het heelal zo fascinerend vind dat ik er graag over vertel. Ik had eigenlijk leerkracht moeten worden.

Je werd geen leerkracht, maar vond wel een eigen vakgebied uit, de nutrigerontologie?

 Dat vond ik nodig, want er circuleert veel tegenstrijdig voedingsadvies. Door voeding te benaderen vanuit een nieuwe invalshoek, namelijk veroudering, kan je veel beter op lange termijn inschatten wat gezonde voeding is. Bovendien is voeding een zeer krachtige methode om je gezondheid in stand te houden en veroudering te vertragen.

Verouderen is toch onvermijdelijk?

Dat is zo. Maar je kunt de snelheid van het verouderingsproces wel deels zelf bepalen. In mijn recentste boek ‘Veroudering vertragen’ leg ik uit hoe je dat precies kunt doen. Ik toon aan dat je door ongezond te eten sneller oud wordt. Daardoor kan ons lichaam allerlei processen minder goed regelen. Op dat moment ontstaan typische verouderingsziekten, zoals dementie en hart- en vaatziekten. Dat wordt ‘evolutionaire verwaarlozing’ genoemd.

Je verwijst naar de oertijd?

Ja, de natuur had nooit voorzien dat we zo oud zouden worden. Eens de dertig gepasseerd - de optimale voortplantingsleeftijd - onderhoudt de natuur ons lichaam niet meer. In de oertijd was je allang door een wild dier opgegeten of in een ravijn gevallen. Dus vanaf die leeftijd begint het lichaam af te takelen, en wordt onze eigen verantwoordelijkheid voor ons lichaam veel groter. Wil je het risico op verouderingsziekten beperken, begin dan met gezond te eten.

Eten we dan zo ongezond?

Zoals ik al in mijn vorige boek ‘De Voedselzandloper’ schreef, is ons Westerse eetpatroon voornamelijk gebaseerd op graan, rood vlees en melk. Die zorgen voor een versnelling van het verouderingsproces. Rood vlees en melk activeren namelijk allerlei ‘verouderingsschakelaars’ in onze cellen, waardoor ze sneller verouderen. Graanproducten zoals brood, pasta en rijst zijn dan weer opgebouwd uit zetmeel, wat eigenlijk ketens van glucose zijn. Glucose ‘versuikert’ onze weefsels, waardoor die star worden, wat de bloedvaten verhardt, de nierfunctie doet achteruitgaan, zenuwcellen beschadigt en het ontstaan van staar versnelt. Vervang rood vlees dus door wit vlees, vis of plantaardige proteïnebronnen, zoals broccoli, quorn of noten. En ook kruiden bieden een meerwaarde voor gezonde voeding. Kurkuma, knoflook en peterselie remmen bijvoorbeeld ontstekingen.

Je ontwikkelde een vierstappenplan om veroudering te vertragen?

Ik ontwikkelde een leidraad van goede voedingsgewoonten, die gedetailleerd uitlegt welke voedingsmiddelen extra belangrijk zijn. Zoals ik zei: niet te veel snelle suikers en zetmeel, niet te veel rood vlees, verder voeding die via ‘hormesis’ veroudering vertraagt, zoals bijvoorbeeld groene thee, donkere chocolade of blauwbessen. Hormesis wil zeggen: een beetje schade kan gezond zijn. Groente en fruit zijn onder meer gezond omdat ze licht toxische stoffen bevatten, die je cellen ‘wakker schudden’ zodat ze zich beter herstellen en beschermen.

Is dit niet gewoon de zoveelste voedingsmythe?

Er ontstaan inderdaad met de regelmaat van de klok bepaalde ‘eethypes’, waardoor je amper nog weet wat goed of fout is. Vaak zijn die adviezen gebaseerd op kortetermijndenken. Dit zie je duidelijk in dieetrages. Neem nu bijvoorbeeld het proteïnedieet dat momenteel erg populair is. Je kunt er weliswaar snel door afvallen, maar we weten ook dat proteïnesamenklontering ervoor zorgt dat je sneller veroudert. Vooral je cellen krijgen het harder te verduren, waardoor je risico op Alzheimer of diabetes groter wordt. Mijn aanpak is helemaal anders vergeleken met de standaard dieet- en gezondheidsadviezen: gezonde voeding is voor mij voeding die veroudering vertraagt en je risico vermindert op verouderingsziektes. Het gewichtsverlies volgt automatisch als je overgewicht hebt.

Werkt jouw stappenplan dan wel op lange termijn?

Als we kijken naar de zogenoemde ‘blauwe zones’ in de wereld, gebieden waar mensen langer en gezonder leven dan ergens anders, zoals op Sardinië of op het Japanse eiland Okinawa, dan heeft dit grotendeels met voeding te maken. Zij eten weinig of vooral wit vlees, drinken nauwelijks melk, kennen geen fastfood en eten minder snelle koolhydraten. Kortom: dit advies heeft zijn nut al bewezen.

Niet iedereen is het met je eens?

Rond voeding kunnen de discussies hoog oplopen. Zoals ik al zei, mag je ook niet vergeten dat er grote belangen gemoeid zijn met welk eten mensen op hun bord krijgen. Onze gezondheidszorg wordt langzaam onbetaalbaar en we worden steeds jonger ziek. 25 jaar geleden kregen mensen gemiddeld rond hun vijftigste een chronische aandoening zoals een te hoge bloeddruk of prediabetes. Nu gebeurt dit vaak al als mensen rond de 40 zijn. Het wordt dus hoog tijd dat we voeding en gezondheid vanuit nieuwe invalhoeken benaderen, zoals veroudering. Op die manier blijven we ook niet hangen in verouderde ideeën. Mijn advies is kritisch te zijn voor elk voedingsadvies dat je te horen krijgt. Als je een raad uit mijn boek opvolgt, laat het dan deze zijn.

Tot slot: wat is jouw ultieme guilty pleasure op vlak van voeding?

Zwarte chocolade met minstens 70 procent cacao, dat is puur genieten, maar dat is eigenlijk nog veel te gezond om een guilty pleasure te zijn.

‘De Voedselzandloper’ en ‘Veroudering vertragen’ werden uitgegeven bij Prometheus en kosten respectievelijk 12,50 en 19,95 euro. Wil je kans maken op een gratis boek? Stuur dan snel een mailtje met je gegevens naar Fik.Verbiest@periodiekske.be. Winnaars worden persoonlijk verwittigd.

 

Beelden: © Prometheus

Tekst: TV - Mensen zijn Media